واسکولیت که به آن التهاب رگ می‌گویند، مجموعه‌ای از شرایط نادر است که با ایجاد التهاب یا تورم به عروق خونی آسیب می‌رساند. واسکولیت می‌تواند روی عروق و رگ‌های اصلی یا مویرگ‌های کوچک در هرجایی از بدن تاثیر بگذارد. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با انواع بیماری واسکولیت، علائم و عوارض احتمالی رگ آماس بیشتر آشنا شوید. اگر دچار این عارضه هستید، می‌توانید از طریق سایت با متخصص قلب و عروق مشاوره آنلاین یا حضوری داشته باشید.
واسکولیت چیست؟
واسکولیت یکی از انواع بیماری های خونی بوده و به معنای التهاب عروق است که به علت آسیب، التهاب، عفونت یا برخی بیماری‌های خاص روی می‌دهد. واسکولیت می‌تواند در هر نوع عروقی از جمله عروق خونی (شریان‌ها و وریدها) و عروق لنفاوی ایجاد شود. علائم واسکولیت شامل درد، تورم، قرمزی، گرما و حساسیت در ناحیه مدنظر است.
در برخی موارد، ممکن است عروق مبتلا به واسکولیت قابل مشاهده و قابل لمس باشند و در برخی موارد دیگر، علائم به صورت داخلی بروز می‌کنند. عفونت، بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری‌های ایمنی مانند لوپوس، عوامل آلرژیک، تروما یا آسیب مستقیم به عروق و عوامل دیگری که باعث التهاب عروق می‌شوند از علل التهاب رگ هستند.
انواع بیماری واسکولیت
انواع بیماری واسکولیت عبارتند از:
۱. واسکولیت رگ های خونی بزرگ
- آرتریت تمپورال یا گیجگاهی با علائم سردرد، دوبینی و درد در شقیقه‌ها، با شیوع بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال
- پلی‌میالژی روماتیکا با خشکی و درد عضلات به‌خصوص در شانه‌ها و شیوع بیشتر در زنان
- آرتریت تاکایاسو با درد عضلات و مفاصل که شریان اصلی قلب را درگیر می‌کند.
۲. واسکولیت رگ های خونی متوسط
- التهاب رگ بورگر که در آن عروق خونی دست و پاها درگیر می‌شود. علت اصلی این نوع آماس رگ، مصرف زیاد سیگار است.
- بیماری کاوازاکی که با تب شدید، بثورات پوستی، خشکی لب و قرمزی نوک انگشتان، بیشتر کودکان زیر ۵ سال را مبتلا می‌کند.
- پلی آرتریت ندوزا نوع نادری از واسکولیت رگ‌های خونی متوسط است که روی عروق خونرسان به کلیه، روده و اعصاب تاثیر می‌گذارد. عدم درمان آن می‌تواند کشنده باشد.
۳. واسکولیت رگ های خونی کوچک
- سندروم چرچ اشتراوس که بیشتر افراد ۳۸ تا ۵۴ سال را مبتلا می‌کند و باعث کاهش اشتها، کاهش وزن، آسم و بی‌حسی اندام‌ها می‌شود.
- سندروم بهجت نوعی از واسکولیت است که باعث بروز زخم در دهان و اندام تناسلی، التهاب چشم و ضایعات پوستی می‌شود.
- پلی آنژیت میکروسکوپی نوع نادری از التهاب رگ مزمن مخصوص میانسالان است که بیشتر ریه و کلیه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- واسکولیت روماتیسمی ناشی از روماتیسم است که به‌خاطر التهاب شریان‌های کوچک ایجاد می‌شود.
- کرایوگلوبولینمی نوع دیگری از التهاب رگ است که معمولا بعد از عفونت هپاتیت C به‌وجود می‌آید.
۴. واسکولیت روماتیسمی
واسکولیت روماتیسمی یا آرتریت روماتیسمی، بیماری ناشی از عامل التهابی است که روی عروقی تاثیر می‌گذارد که خون را به قلب و سایر اعضای بدن منتقل می‌کنند. این واکنش التهابی باعث آسیب و التهاب عروق و بافت‌های اطراف آنها می‌شود.
علائم و نشانه‌های واسکولیت روماتیسمی شامل درد و تورم در عروق، قرمزی و گرمی، سفتی و حساسیت در نواحی مبتلا و کاهش عملکرد عروقی هستند. رگ آماس، نواحی مختلف بدن از جمله دست‌ها، پاها، عضلات و مفاصل و حتی قلب را درگیر می‌کند و با عوارض جدی مانند کاهش عملکرد قلبی، آسیب به شریان‌ها، و در موارد شدید تشکیل توده‌های عروقی التهابی در پوست و اندام‌ها همراه است.
۵. واسکولیت پوستی
واسکولیت پوستی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن عروق پوست تحت تاثیر التهاب قرار می‌گیرند. این التهاب می‌تواند باعث تغییر رنگ پوست، تورم، خارش، درد و حساسیت در ناحیه مدنظر شود. عفونت، آسیب فیزیکی، عوامل شیمیایی یا داروها ممکن است از علل ایجاد واسکولیت پوستی باشند.
واسکولیت الکتروفورتیک، واسکولیت حساسیتی و واسکولیت بعد از عفونت از انواع رگ آماس پوستی هستند. در برخی افراد، حساسیت به عواملی مانند غذا، دارو و عوامل محیطی می‌تواند باعث واکنش التهابی در عروق پوست شود و تورم، خارش و تغییر رنگ پوست را به‌دنبال دارد.
۶. واسکولیت کهیری
این نوع التهاب رگ بیشتر عروق پوستی دست و پاها، بازو و صورت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. عوامل التهابی مانند عفونت باکتریایی، ویروسی یا قارچی، بیماری‌های التهابی مزمن مانند روماتوئید آرتریت و لوپوس اریتماتوس دیسکوئید و واکنش‌های آلرژیک و آسیب شیمیایی می‌توانند از علل ایجاد واسکولیت کهیری باشند. مصرف برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدالتهاب‌ها، آنتی‌کوآگولانت‌ها و داروهای ضدتشنج هم می‌تواند باعث بروز این نوع التهاب رگ کهیری شود.
۷. واسکولیت آلرژیک
واسکولیت آلرژیک نوعی واسکولیت پوستی ناشی از حساسیت آلرژیک در عروق پوستی است که سیستم ایمنی بدن به‌شکل غیرطبیعی واکنش نشان می‌دهد و باعث التهاب و آسیب در عروق پوست می‌شود. موادی مانند داروها، غذاها، عوامل محیطی و آلرژن‌های دیگر می‌توانند عوامل تحریک کننده واسکولیت آلرژیک باشند.
۸. واسکولیت مغزی
در واسکولیت مغزی، عروق خونی مغز دچار التهاب شده و گردش خون و عملکرد مغز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. بیماری‌هایی مانند آرتریت سیستمیک قلبی-عروقی، لوپوس اریتماتوس سیستمیک، و آنژیت میکروسکوپی از علل ایجاد واسکولیت مغزی هستند.
برخی عفونت‌ها مانند عفونت‌های ویروسی و باکتریایی نیز می‌توانند منجر به واسکولیت مغزی شوند. از شایع‌ترین نشانه‌های آماس رگ مغزی می‌توان به سردرد شدید و مزمن، عوارض عصبی مثل اختلال در حافظه، تاری دید، اختلالات حرکتی و تشنج، ضعف عضلانی یا اختلالات حسی و تغییرات در رفتار و شخصیت اشاره کرد.
۹. واسکولیت لکوسیتوکلاستیک
واسکولیت لوکوسیتوکلاستیک، نوعی واسکولیت عروقی است که به عنوان واکنش التهابی در عروق خونی پوست و اندام‌های دیگر بدن رخ می‌دهد. در این وضعیت، التهاب و تخریب سلول‌های لوکوسیت (خون سفید) باعث آسیب دیواره عروق می‌شود.
واکنش آلرژیک، بیماری‌های التهابی، عفونت‌های ویروسی مانند هرپس و ویروس هپاتیت و عفونت باکتریایی مانند سل از علل اصلی ایجاد این نوع التهاب رگ به‌شمار می‌آیند. بیمار مبتلا، علائمی مانند ضایعات قرمز ماکولار (لکه‌ای) یا پاپولار (کوچک و برجسته)، آسیب پوستی همراه خارش، درد و سوزش را تجربه می‌کند.
۱۰. واسکولیت سیستمیک
واسکولیت سیستمیک، گروهی از بیماری‌های التهاب عروقی است که به صورت سیستمیک (سراسر بدن) عروق خونی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن به طور ناشناخته به عروق خونی حمله می‌کند و باعث التهاب، آسیب و ضعف عروق می‌شود. واسکولیت سیستمیک می‌تواند به صورت اختصاصی در یک اندام خاص رخ دهد یا در سراسر بدن توزیع شود.
علائم واسکولیت در سراسر بدنت پخش شده؟
تا دیر نشده نوبت بگیر.
۱۱. واسکولیت وگنر
واسکولیت وگنر، بیماری التهاب عروقی خونی نادری است که بیشتر در بزرگسالان رخ می‌دهد و بر اثر التهاب عروق کوچک و متوسط در سراسر بدن، عوارضی در ناحیه تنفسی، دستگاه ادراری و ناحیه عروق خونی ایجاد می‌کند. علت اصلی وجود واسکولیت وگنر هنوز مشخص نیست، اما اختلالات ایمنی و تماس با عوامل محیطی ممکن است در توسعه آن نقش داشته باشند.
این بیماری با تشکیل گرانولوم‌ها (توده‌های التهابی) در عروق خونی و بافت‌های مختلف بدن همراه است و باعث آسیب و ضعف عروق، آسیب به سلول‌های بافتی و تشکیل ضایعات گرانولوماتوزی می‌شود.
۱۲. واسکولیت در زنان
آرتریت تاکایاسو از نوع التهاب رگ‌های خونی بزرگ است که باعث التهاب آئورت در زنان جوان می‌شود. این بیماری در زنان باعث بی‌حسی، کرختی یا سردی دست و پاها، کاهش نبض، فشار خون بالا، سردرد و تغییرات در بینایی می‌گردد.
علائم واسکولیت
علائم واسکولیت بسته به نوع و محل اختلال عروق خونی و شدت آن متفاوت هستند. برخی علائم و نشانه‌های شایع واسکولیت عبارتند از:
- جوش و دانه‌های قرمز برجسته
- درد مزمن و متناوب عضلات، مفاصل، عروق خونی و بافت‌های نرم
- سردی و بی‌حسی دست و پاها
- ضعف و خستگی عمومی به علت کاهش جریان خونی و اکسیژن رسانی ناکافی
- خونریزی از بینی، دستگاه گوارشی یا خونریزی از مجرای ادراری (دلایل خون دماغ شدن مختلف بوده و باید توسط پزشک بررسی شود.)
- علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، آسم، خس خس صدا و التهاب حلق
- آسیب کلیه‌ها
- خون در ادرار (خون در ادرار نشانه چیست؟)
علت واسکولیت
علت اصلی ایجاد واسکولیت مشخص نیست، اما زمانی که این بیماری ظاهر می‌شود، عروق خونی به‌خاطر ضخیم شدن جداره عروق، باریک یا مسدود می‌شوند.
متن انگلیسی:
Rarely, the blood vessel wall may weaken, causing it to expand or bulge. This bulge is known as an aneurysm
ترجمه متن:
در موارد نادر ممکن است دیواره عروق خونی ضعیف شود و باعث گشادی یا برجسته شدن آن شود. به این برجستگی آنوریسم می‌گویند.nhlbi.nih
تشخیص واسکولیت
تشخیص واسکولیت در کلیه موارد به عهده پزشک متخصص قلب و عروق (کاردیولوژیست) است. برای تشخیص واسکولیت، پزشک از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند:
- سابقه بیماری و بررسی علائم و نشانه‌های بیمار، زمان بروز علائم، شدت آنها و عوامل تحریک کننده
- بررسی بالینی و ارزیابی علائم جسمی
- آزمایش‌های تشخیصی مانند آزمایش خون، سونوگرافی عروق، آنژیوگرافی، سی‌تی اسکن و ام آر آی
- آزمایش‌های عملکردی مانند آزمایش تحمل فیزیکی و آزمایش پرووکتور
درمان واسکولیت
درمان واسکولیت، به نوع و شدت بیماری و عوامل مرتبط با آن بستگی دارد. در برخی موارد، ممکن است بیماری با درمان دارویی یا تغییر در سبک زندگی بهبود پیدا کند. برخی روش‌های درمان واسکولیت عبارتند از:
- مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین
- فعالیت بدنی منظم
- تغذیه سالم
- کنترل عوامل خطر مانند فشار خون بالا و دیابت
- آنژیوپلاستی
- جراحی
درمان دارویی واسکولیت
درمان دارویی واسکولیت برای کنترل علائم و بهبود وضعیت عروق مفید است. نوع داروهای تجویزی به نوع و شدت واسکولیت بستگی دارد. معمولا داروهای زیر برای درمان رگ آماس تجویز می‌شوند:
| داروهای واسکولیت | نمونه داروها |
|---|---|
| داروهای ضدانعقادی | مانند وارفارین و هپارین |
| آنتی پلتلت‌ها | مانند آسپرین، کلوپیدوگرل و تیکاگرلور |
| وازودیلاتورها | مانند نیتروگلیسرین، نیکوراندیل و هیدرالازین |
| آنتی کلسترول‌ها | مانند استاتین‌هایی مثل آتوروواستاتین و سیمواستاتین و فیبرات‌هایی مثل فنوفیبرات |
| ضدالتهاب‌ها | مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (مانند ایبوپروفن و ناپروکسن) |
درمان واسکولیت پوستی
واسکولیت پوستی یک بیماری التهابی عروقی با علائمی مانند قرمزی، تورم، خارش و درد همراه است. روش‌های درمان واسکولیت پوستی عبارتند از:
- کرم‌ها و ژل‌های ضدالتهابی و آرامش‌بخش موضعی مانند استروئیدها، کورتیکوستروئیدها، دیکلوفناک و هیدروکینون
- آنتی‌هیستامین‌ها، کورتیکواستروئیدها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی
- سونوگرافی داپلر و آنژیوگرافی
- لیزر و نور درمانی
- جراحی
دچار واسکولیت شدی و نمی‌دونی چه دارویی برات بهتره؟ همین حالا مشاوره بگیر.
درمان خانگی واسکولیت
روش‌های رایج برای درمان خانگی واسکولیت عبارتند از:
- کمپرس سرد یا گرم روی مناطق متاثر پوست
- استفاده از روش‌های طب سنتی مانند استفاده از عصاره آلوئه‌ورا، روغن نعناع، گیاهان چایی مانند چای سبز و شاه تره، و استفاده از روغن‌های ضدالتهابی مانند روغن آووکادو و روغن نارگیل
- کمپرس همراه با خیار
- پرهیز از عوامل تحریک کننده مانند آفتاب، گرما، استرس و مواد آلرژی‌زا
درمان قطعی واسکولیت
در حال حاضر درمان قطعی برای واسکولیت وجود ندارد اما تشخیص و درمان زودهنگام بیماری، نقش حیاتی در رفع علائم و کنترل روند پیشروی بیماری ایفا می‌کنند.
متن انگلیسی:
Some people require treatment with long-term glucocorticoids to control symptoms and prevent worsening of their condition
ترجمه متن:
برخی از افراد برای کنترل علائم و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت خود نیاز به درمان با گلوکوکورتیکوئیدها در طولانی مدت دارند.uptodate
درمان واسکولیت چقدر طول میکشد؟
به‌طورکلی، درمان دارویی واسکولیت با دوز قوی بین ۳ تا ۶ ماه طول میکشد و درمان با داروهایی با دوز ملایم حدود ۱۲ تا ۳۶ ماه یا بیشتر طول میکشد.
عوارض واسکولیت
عوارض احتمالی التهاب رگ عبارتند از:
- آسیب دیدگی جزئی یا کامل اندام‌های مجاور به‌خاطر نقص گردش خون
- خونریزی داخل پوست یا سایر اندام‌ها به‌خاطر شکستگی دیواره عروق خونی
- تشکیل لخته خون
- نابینایی
- عفونت
پیشگیری از واسکولیت
راهکارهای پیشگیری از واسکولیت عبارتند از:
- محافظت از پوست در برابر آفتاب
- پرهیز از دمای بسیار گرم و سرد
- مراقبت ملایم از پوست
- کاهش استرس با روش‌هایی مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، ورزش منظم و روش‌های آرامش‌بخش
- جلوگیری از آسیب پوستی مانند بریدگی، خراش و سوختگی‌ها
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
واسکولیت یا رگ آماس نوعی بیماری ناشی از التهاب و آسیب به عروق پوستی است که باعث ایجاد علائمی مانند قرمزی، خارش و درد در پوست و آسیب دیدگی بافت و اندام‌های مجاور می‌شود. علت دقیق واسکولیت پوستی هنوز مشخص نیست، اما عواملی مانند عوامل ژنتیکی، التهابات عفونی، آسیب مکانیکی و تحریکات خارجی می‌توانند باعث بروز التهاب رگ شوند.
درمان واسکولیت نیازمند تشخیص و مشاوره پزشکی است. علاوه بر درمان پزشکی، برخی روش‌های خانگی نیز می‌توانند در کنترل علائم واسکولیت مفید باشند. تشخیص و درمان به موقع این بیماری بسیار حیاتی است؛ بنابراین با مشاهده علائم بلافاصله به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنید.
شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر قلب و عروق آنلاین وجود دارد.
مراقب سلامتی شماست!