آیا جای سالک بعد از مدتی از بین می‌رود؟ لیشمانیوز یک بیماری انگلی است که در بخش‌هایی از مناطق گرمسیری، نیمه‌گرمسیری و جنوب اروپا دیده می‌شود. لیشمانیوز در اثر عفونت با انگل لیشمانیا ایجاد می‌شود که این انگل با نیش پشه سالک آلوده انتقال می‌یابد. انواع مختلفی از لیشمانیوز در افراد وجود دارد. شایع‌ترین اشکال آن لیشمانیوز جلدی است. برخی از افراد عفونت خاموش و بدون هیچ علامت یا نشانه‌ای دارند. افرادی که شواهد بالینی عفونت را دارند، یک یا چند زخم روی پوستشان ایجاد می‌شود که به آنها جای زخم بیماری سالک گفته می‌شود. در این مقاله با این عارضه و روش‌های درمان آن آشنا می‌شویم. برای رفع جای سالک می‌توانید از طریق سایت با متخصص پوست مشورت کنید.
جای سالک چیست؟
اگر پشه سالک ناقل انگل لیشمانیوز فردی را نیش بزند، زخم ایجاد شده یک زخم عفونی است که می‌تواند عارضه‌های بعدی را به دنبال داشته باشد. جای نیش پشه سالک به‌صورت زخم‌هایی است که می‌توانند در طول زمان از نظر اندازه و ظاهر تغییر کنند. زخم‌ها ممکن است به‌صورت پاپول (برآمدگی) یا ندول (توده) شروع شوند و ممکن است به‌صورت زخم (مانند یک آتشفشان، با لبه برجسته و دهانه مرکزی) خاتمه پیدا کنند. جای سالک ممکن است سال‌ها باقی بماند و به درمان جدی نیاز داشته باشد.
جای سالک روی پوست
شایع‌ترین نوع جای سالک، زخم‌های پوستی است که به آن لیشمانیوز جلدی گفته می‌شود و شایع‌ترین نوع این بیماری است. بیماری به‌صورت ضایعات پوستی و عمدتاً زخم مانند است که در پوست قسمت‌های مختلف بدن که در معرض نیش پشه سالک بوده ایجاد می‌شود. پوست دست‌ها و پاها شایع‌ترین قسمت‌های بدن هستند که ممکن است این زخم‌ها در آنها ایجاد شوند. این ضایعات پوستی می‌توانند اسکارهای مادام‌العمری را ایجاد کنند و به‌شدت روی ظاهر چهره افراد تاثیر بگذارند.
متن انگلیسی:
Cutaneous leishmaniasis causes ulcers on your skin. It’s the most common form of leishmaniasis
ترجمه متن:
لیشمانیوز جلدی باعث ایجاد زخم روی پوست شما می‌شود. این شایع‌ترین شکل سالک است.HEALTHLINE
جای سالک روی صورت
یکی از بدترین انواع لیشمانیوز جلدی، باقی ماندن نیش حشرات روی پوست صورت است. در ابتدا جای سالک روی صورت به‌صورت یک برجستگی یا ندول کوچک شروع می‌شود و به مرور زمان به زخم‌های بزرگ و پهنی روی صورت تبدیل می‌شوند.
جای سالک روی بینی
در بینی عفونت لیشمانیوز می‌تواند از نوع مخاطی باشد که در آن عوارض جدی‌تری ایجاد می‌شود. لیشمانیوز مخاطی یا پوستی مخاطی (ML) معمولاً از عوارض لیشمانیوز جلدی است. زخم‌ها در بینی، دهان یا گلو (غشاهای مخاطی) ایجاد می‌شوند. ML به‌ندرت به خودی خود بهبود می‌یابد و در صورت عدم درمان معمولاً کشنده است. جای سالک در این حالت می‌تواند باعث تغییر شکل صورت شود.
جای سالک و آبله مرغان
زخم‌های ناشی از نیش پشه سالک درست مانند زخم‌های ناشی از آبله‌مرغان می‌توانند دردناک باشند و ظاهر پوست را بد کنند. در نتیجه هر دوی این عفونت‌های پوستی باید به‌موقع درمان شوند تا آثار آنها روی پوست باقی نماند.
نمی‌دونی زخم روی بدنت جای آبله مرغانه یا سالک؟
برای تشخیص نوبت بگیر.
جای نیش سالک چگونه است؟
جای سالک معمولاً زخم‌های پوستی بسیار دردناکی است که برای مدت زمانی طولانی باقی مانده‌اند و خوب نمی‌شوند. در واقع جای نیش پشه سالک در ابتدا به‌صورت یک برآمدگی روی پوست است؛ جایی که پشه سالک آن جا را گاز گرفته است. این زخم‌ها می‌توانند دلمه یا پوسته هم داشته باشند.
زخم‌های پوستی ممکن است یک یا چند زخم در بخش‌های مختلف بدن از جمله صورت یا دست‌ها باشد. به مرور زمان این زخم‌ها از نظر اندازه و ظاهر تغییر می‌کنند. با گذشت زمان جای زخم بیماری سالک به یک زخم باز، با یک مرکز سخت و یک مرکز فرورفته تغییر می‌یابد.
در برخی از افراد جای سالک دردناک باقی می‌ماند و یک سری غدد متورم در نزدیکی زخم‌ها ایجاد می‌شود. برای مثال اگر زخم‌های سالک روی بازو یا دست فرد باشند، ممکن است زیر بازو غدد متورم ایجاد شوند.
متن انگلیسی:
skin ulcers may be covered by scab or crust. The sores usually are painless but can be painful
ترجمه متن:
زخم‌های پوستی ممکن است با دلمه یا پوسته پوشیده شوند. زخم‌ها معمولاً بدون درد هستند اما ممکن است دردناک هم باشند.cdc
راه های تشخیص جای سالک
اگر در مکانی زندگی می‌کنید که لیشمانیوز شایع است یا اخیراً به مناطق پرخطر مسافرت کرده‌اید، حتماً در این مورد به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک برای تشخیص این که آیا زخم‌ها و عارضه‌های پوستی جای سالک است یا خیر از تست خون انگل لیشمانیوز کمک می‌گیرد. یک سری آزمایش‌های دیگر هم می‌توانند به تشخیص جای نیش پشه سالک کمک کنند. تست‌های سرولوژی می‌توانند در تشخیص بیماری به پزشک کمک کنند.
پزشک برای تشخیص مقداری از جای زخم‌ها را با خراش برمی‌دارد و با انجام بیوپسی از زخم‌ها، به دنبال DNA یا هر ماده ژنتیکی دیگر مربوط به انگل می‌گردد. روش‌های مختلفی برای شناسایی گونه‌های انگل عامل عفونت وجود دارد که پزشک از آنها استفاده می‌کند.
چگونه جای سالک را از بین ببریم؟
در بسیاری از موارد جای سالک به خودی خود بهبود می‌یابد. اما اگر روند بهبودی طولانی شد یا اینکه زخم‌ها شدیدتر و تغییر شکل یافته‌تر شده باشند، می‌توان با درمان‌های موجود جای نیش پشه سالک را از بین برد.
راه های درمان جای سالک چیست؟ (از بین بردن جای سالک)
زخم‌های پوستی اغلب بدون درمان بهبود می‌یابند. با این حال، درمان می‌تواند بهبود را تسریع کند، جای زخم را کاهش دهد و خطر بیماری بیشتر را کم کند. هر گونه زخم پوستی که باعث تغییر شکل شود ممکن است به جراحی پلاستیک نیاز داشته باشد. اما در مورد جای سالک در بینی و دهان باید توجه داشت که این ضایعات به طور طبیعی بهبود نمی‌یابند و همیشه به درمان نیاز دارند.
| روش از بین بردن جای سالک | توضیحات |
|---|---|
| کرم برای از بین بردن جای سالک | کرم‌های حاوی ترتینوئین، هیدروکینون، یا دیگر مواد مؤثر که برای کمک به کاهش نشانه‌ها و ترمیم پوست استفاده می‌شوند. |
| درمان جای سالک با لیزر | استفاده از لیزر برای کاهش رنگدانه‌ها و بهبود بافت پوست، که می‌تواند جای زخم‌ها را کمرنگ‌تر کند. |
| درمان جای سالک با میکرونیدلینگ | فرایندی که شامل استفاده از دستگاه‌های دارای سوزن‌های ریز برای ایجاد زخم‌های کوچک در پوست است و به تحریک تولید کلاژن کمک می‌کند. |
| عمل جای سالک | انجام عمل‌های جراحی پوستی مانند پیوند پوست یا سایر تکنیک‌های جراحی برای بهبود ظاهر جای زخم‌ها. |
| درمان دارویی | استفاده از داروهای تجویزی مانند کورتیکواستروئیدها یا دیگر مهارکننده‌های التهاب برای کاهش ظاهر جای زخم. |
| درمان خانگی جای سالک | استفاده از مواد طبیعی مانند روغن زیتون، آلوئه‌ورا، یا عسل که می‌تواند به ترمیم پوست و کاهش آثار زخم کمک کند. |
۱. کرم برای از بین بردن جای سالک
خط اول درمان جای سالک شامل درمان‌های موضعی از جمله کرم‌های ترمیم‌کننده پوستی می‌شود. رتینوئیدهای موضعی یکی از انواع کرم‌هایی است که می‌توان از آن برای درمان جای نیش پشه سالک استفاده کرد. آنها می‌توانند روند بازسازی و ترمیم پوستی را شروع کنند. در کنار این کرم‌ها ممکن است پزشک از کرم‌های لایه‌بردار هم کمک بگیرد تا با از بین بردن لایه آسیب‌دیده سطحی پوست، یک لایه جدید و سالم را جایگزین کند.
۲. درمان جای سالک با لیزر
یکی از گزینه‌های درمان جای سالک لیزردرمانی است. در این روش پزشک از دستگاه لیزر روی زخم‌های پوستی و نواحی اطراف آن استفاده می‌کند تا به این ترتیب جای زخم بیماری سالک را با لیزر از بین ببرد. لیزر CO2 یک درمان ایمن و موثر برای اسکار لیشماتیوز است.
حرارت درمانی که استفاده از گرما روی زخم و نواحی اطراف آن است و کرایوتراپی از دیگر روش‌های درمانی هستند که می‌توانند در کنار لیزر یا به جای آن برای درمان زخم‌های پوستی استفاده شوند.
۳. درمان جای سالک با میکرونیدلینگ
یکی دیگر از گزینه‌های درمان جای سالک، روش میکرونیدلینگ است. در این روش از یک سری سوزن‌های پزشکی بسیار ریز و ظریف در زخم‌ها استفاده می‌شود که می‌توانند با ورود به پوست، لایه‌های قدیمی و آسیب‌دیده زخم را جدا کنند. از طرفی نیز با تحریک کلاژن‌سازی روند بهبود و ترمیم پوستی را تسریع می‌بخشند.
۴. عمل جای سالک
در مواردی که جای سالک بسیار عمیق و ماندگار شده می‌توان با روش‌های مختلف جراحی، جای زخم بیماری سالک را از بین برد. روش‌های مختلفی از جمله عمل سابسیژن پوست یا پیوند پوست ممکن است برای درمان انتخاب شوند. شدت و عمق زخم‌ها و محل آنها در انتخاب نوع روش جراحی موثر است.
۵. درمان دارویی جای سالک
ترکیبی از درمان‌های دارویی و ضد انگل برای درمان لیشمانیوز جلدی استفاده می‌شود. داروهایی که معمولاً پزشک برای درمان جای سالک تجویز می‌کند شامل آمفوتریسین، میلتفوسین، آنتیمووانهای پنج ظرفیتی، مانند استیبوگلوکونات سدیم و پارومومایسین می‌شود.
۶. درمان خانگی جای سالک چیست؟
برای درمان خانگی جای سالک می‌توان از ترکیب حنا و عسل استفاده کرد. عسل تاثیر بهبودبخشی قابل توجهی روی زخم‌های پوستی دارد و حنا هم می‌تواند تسکین‌دهنده و ترمیم‌کننده زخم باشد. علاوه بر عسل می‌توان از شیره خرما هم در خانه برای درمان جای زخم سالک استفاده کرد.
ترکیب سرکه با اسفرزه نیز برای درمان سالک در خانه کاربرد دارد. با ترکیب این دو ماده با هم ضمادی ایجاد می‌شود که می‌توان از آن روی زخم‌ها مالید تا به‌تدریج بهبود یابند. ترکیب خانگی دیگری که از آن برای درمان جای زخم بیماری سالک استفاده می‌شود، ترکیب آهک با روغن زیتون است. این دو ماده را هم می‌توان با هم مخلوط کرد تا خمیری شکل شود و سپس مانند یک پماد روی زخم‌ها مالید.
۷. درمان جای سالک با طب سنتی (درمان جای سالک با داروهای گیاهی)
در طب سنتی از شیره فلوس برای از بین بردن جای سالک استفاده می‌کنند. متخصصان طب سنتی با مغز و شیره فلوس یک پماد تهیه می‌کنند و با استعمال آن روی زخم‌ها، از این ترکیب برای از بین بردن جای نیش پشه سالک استفاده می‌کنند. در برخی موارد هم برای درمان جای زخم‌های سالک از حجامت در طب سنتی استفاده می‌شود. برگ گل شب بو، گل ارمنی و برگ گیاه ازگیل هم از جمله داروهای گیاهی هستند که می‌توان از آنها برای درمان جای نیش سالک استفاده کرد.
۸. از بین بردن جای سالک قدیمی
در برخی از افراد ممکن است جای سالک سال‌ها روی پوست باقی بماند و به یک ضایعه قدیمی و عمیق تبدیل شود. در این شرایط ممکن است پزشک از گزینه جراحی پوست برای برداشتن زخم و ترمیم آن استفاده کند تا به این ترتیب جای سالک قدیمی را درمان کند. البته بسته به نوع زخم‌ها ممکن است لیزردرمانی هم بتواند جای سالک قدیمی را به میزان زیادی از بین ببرد و درمان کند.
جای سالک قدیمی روی صورتت اذیتت می‌کنه؟ برای از بین بردن آن کلیک کن.
عوارض جای سالک چیست؟
لیشمانیوز ممکن است در بسیاری از افراد به‌صورت عفونت خاموش باقی بماند و هیچ عارضه جدی را ایجاد نکند. اما با این حال در صورت بروز علائم، خصوصاً در نوع جلدی ممکن است یک سری عوارض را شاهد باشیم. عوارض لیشمانیوز جلدی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون‌ریزی
- سایر عفونت‌های ناشی از ضعف سیستم ایمنی که می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد.
- عفونت‌های باکتری ثانویه
- تغییر شکل زخم‌ها و به دنبال آن تغییر شکل و بدشکلی صورت و ایجاد زخم‌های دائمی و بسیار شدید
- عود بیماری
لیشمانیوز احشایی به دلیل اثراتی که روی اندام‌های داخلی و سیستم ایمنی شما می‌گذارد اغلب کشنده است. اگر HIV یا ایدز دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید. ابتلا به اچ‌آی‌وی یا ایدز نیز می‌تواند سیر لیشمانیوز و همچنین درمان را پیچیده کند.
راه های پیشگیری از ایجاد جای سالک
هیچ واکسن یا داروی پیشگیری‌کننده‌ای در دسترس نیست. تنها راه پیشگیری از لیشمانیوز جلوگیری از گزش پشه خاکی است تا از ایجاد جای سالک و مشکلات بعدی آن جلوگیری شود. برای کمک به جلوگیری از گزیده شدن توسط پشه خاکی این مراحل را دنبال کنید:
- لباسی بپوشید که تا حد امکان پوست را بپوشاند. شلوارهای بلند، پیراهن‌های آستین بلند و جوراب‌های بلند توصیه می‌شود.
- از اسپری‌های دافع حشرات روی بخش‌هایی از پوست که در معرض نیش پشه سالک هستند استفاده کنید. موثرترین دافع حشرات حاوی DEET است.
- محل‌های خواب داخلی را با حشره‌کش اسپری کنید.
- در طبقات بالاتر یک ساختمان بخوابید. حشرات پروازهای ضعیفی دارند.
- بین غروب و سحر از حضور در فضای باز خودداری کنید. این زمانی است که پشه خاکی بیشتر فعال است.
- در صورت امکان از صفحه نمایش و تهویه مطبوع در داخل خانه استفاده کنید. استفاده از فن‌ها ممکن است پرواز را برای حشرات دشوارتر کند.
- از یک توری تخت در اطراف محل خوابتان استفاده کنید.
- قبل از سفر به مناطق پرخطر، توری، حشره‌کش و مواد دافع حشرات بخرید.
هزینه لیزر جای سالک
هزینه لیزر جای سالک بسته به عمق و شدت زخم‌های پوستی، میزان گستردگی آنها، تعداد جلسات موردنیاز برای از بین بردن جای نیش پشه سالک و نوع دستگاه لیزر مورد استفاده متفاوت است. دستمزد پزشک بر اساس هزینه‌های کلینیک و منطقه جغرافیایی نیز روی هزینه لیزر جای سالک تاثیر خواهد داشت.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
لیشمانیوز جلدی می‌تواند خود به خود یا با درمان از بین برود. ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا جای سالک به طور کامل برطرف شود. اگر اخیراً سابقه حضور در مناطق پرخطر را داشته‌اید و زخم‌های مشکوکی دارید بهتر هر چه سریع‌تر برای تشخیص و درمان مناسب به متخصص پوست مراجعه کنید تا با تشخیص سریع‌تر، نتایج بهتری از درمان به دست آورید.
برای دریافت مشاوره از دکتر پوست و مو یا فوق تخصص عفونی، می‌توانید از وبسایت کمک بگیرید. در می‌توانید به راحتی نوبت مشاوره دکتر پوست آنلاین و دکتر عفونی آنلاین را دریافت کنید.