آمنیوسنتز یک روش تشخیصی در بارداری و قبل تولد به‌شمار می‌آید که با هدف بررسی وجود بیماری ژنتیکی یا کروموزومی در جنین بعد از هفته پانزدهم بارداری انجام میشود. این روش اطلاعات مفیدی در مورد جنین و وضعیت سلامت آن ارائه می‌دهد.
همچنین، آمنیوسنتز می‌تواند برای تشخیص سندرم داون، بیماری‌های متابولیک و برخی عوارض جنینی دیگر موثر باشد. از جمله عوارض و مشکلاتی که ممکن است پس از آمنیوسنتز رخ دهد، می‌توان به خطر عفونت و خطر سقط اشاره کرد. در ادامه با ما باشید تا بیشتر با آمنیوسنتز، اهداف، مزایا و عوارض احتمالی این روش آشنا شوید.
اگر می‌خواهید بدانید که این آزمایش برای شما لازم است یا نه با متخصص زنان یا دکتر مامایی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی با پزشکان وجود دارد.
آمنیوسنتز چیست؟ (آمنیوسنتز یعنی چی؟)
آمنیوسنتز از ازمایش های بارداری است که وجود اختلال ژنتیکی یا کروموزومی مانند سندروم داون، سندرم ادواردز یا سندرم پاتو در جنین، بیماری‌های ژنتیکی مانند بتا تالاسمی و کیستیک فیبروزیس، عوارض مشکلات نورولوژیکی و اختلالات مربوط به تکامل جنین را تشخیص می‌دهد.
در این آزمایش پزشک نمونه سلولی کوچکی از مایع آمنیوتیک دور جنین در رحم را برای بررسی برمی‌دارد. به خاطر داشته باشید که آمنیوسنتز یک فرایند تشخیصی است و ریسک‌های خاص خود را دارد. قبل از تصمیم گیری برای انجام آمنیوسنتز، بهتر است با پزشک در مورد مزایا و معایب آن صحبت کنید و با راهنمایی پزشک درست تصمیم بگیرید.
هدف از آزمایش آمنیوسنتز
هدف اصلی آزمایش آمنیوسنتز تشخیص و ارزیابی اختلالات ژنتیکی و دیگر مشکلات جنینی، سلامت جنین و تکامل آن است. این آزمایش ژنتیک مقدار کمی از مایع آمنیوتیک را بررسی نموده تا اطلاعاتی درباره جنین از جمله جنسیت آن بدست بیاورد، و ناهنجاری‌های جسمی مانند سندرم داون یا مهره شکاف (spina bifida) را تشخیص دهد. آمنیوسنتز تنها برای زنانی انجام میشود که در معرض ریسک بالاتر تولد فرزندی با نقص مادرزادی هستند.
چه کسانی باید آمنیوسنتز انجام بدهند؟
زنان بارداری که کاندیدای انجام آمنیوسنتز هستند باید شرایط زیر را داشته باشند:
- زنان بالای ۴۰ سال
- زنانی که سابقه ناهنجاری‌های کروموزومی در خانواده دارند مانند سابقه ابتلا به سندرم داون
- زنانی که فرزندان مبتلا به ناهنجاری کروموزومی دارند.
چه کسانی نباید آمنیوسنتز را انجام دهند؟
آمنیوسنتز یک فرایند تشخیصی است که برخی افراد نباید آن را انجام دهند:
- انجام این آزمایش در مراحل اولیه بارداری پیش از هفته پانزدهم باعث ایجاد خطر برای جنین میشود.
- سابقه ناقص آمنیوسنتز: اگر در بارداری قبلی مشکلی به وجود آمده باشد که به خاطر آمنیوسنتز ناقص باشد.
- اگر هیچ علائم یا عوامل خطری مربوط به اختلالات ژنتیکی در فرد یا خانواده وجود نداشته باشد.
- زمانی که ریسک سقط بالا باشد.
مزایای آمنیوسنتز
به عنوان یکی از آزمایش‌های تشخیصی در بارداری، انجام این تست مزایای متعددی دارد:
- تشخیص دقیق‌تر اختلالات ژنتیکی مانند سندرم‌های کروموزومی، بیماری‌های ژنتیکی و ترشحات آنزیمی و دیگر مشکلات جنینی با بررسی سلول‌های جنینی موجود در نمونه آمنیون
- ارزیابی سلامت جنین، اطلاع از تکامل جنین، رشد و سلامت عمومی
- بررسی نیازهای ویژه جنین: در صورت تشخیص اختلالات ژنتیکی یا مشکلات دیگر در جنین، می‌توان برای مراقبت و درمان جنین در آینده برنامه‌ریزی دقیق‌تری انجام داد. به عنوان مثال، اگر یک اختلال ژنتیکی تشخیص داده شود، خانواده می‌تواند با مشاوره ژنتیکی و تیم درمانی، برنامه‌های درمانی و پشتیبانی مناسب برای جنین در نظر بگیرد.
- آرامش خاطر برای خانواده و اطمینان دقیق در مورد سلامت جنین
نگران سلامت جنین هستی؟
تا دیر نشده برای انجام آزمایش مشاوره بگیر.
نحوه انجام آمنیوسنتز
برای انجام این آزمایش، پزشک سوزن بلند و باریک، بسیار نازک و ظریفی را از طریق جداره شکم وارد رحم مادر می‌کند. نیازی به بی‌‌حسی موضعی نیست و معمولا دردی ندارد. حدود ۲۰ تا ۳۰ میلی لیتر از مایع آمنیوتیک به عنوان نمونه برداشته میشود. پس از مدت کوتاهی، بدن مادر حجم مایع آمنیوتیک برداشته شده را جبران می‌کند.
ازمایش آمنیوسنتز در چند هفتگی انجام میشود؟
این آزمایش تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی باید پیش از تولد انجام شود و بهترین زمان ممکن، بعد از هفته پانزدهم بارداری است. البته به‌خاطر داشته باشید که این تست لزوما برای تمام زنان باردار مجاز نیست.
بهترین زمان انجام آمنیوسنتز
بهترین زمان انجام آمنیوسنتز ژنتیک بین هفته ۱۴ و ۲۰ بارداری است که حجم مایع آمنیوتیک کافی است. انجام آن قبل هفته ۱۴ بارداری ممکن است عوارض خطرناک و جدی‌تر به دنبال داشته باشد.
متن انگلیسی:
Reasons to consider genetic amniocentesis include: Having positive results from a prenatal screening test
ترجمه متن:
دلایل انجام آمنیوسنتز ژنتیکی شامل نتایج مثبت تست غربالگری پیش از تولد میشود.mayoclinic
نحوه خواندن برگه آزمایش آمنیوسنتز (جواب کتبی آمنیوسنتز)
معمولا تفسیر و خواندن برگه آزمایش آمنیوسنتز برعهده پزشک یا متخصص ژنتیک است که توضیح دهند هر نتیجه به چه معناست، آیا نتیجه‌ها طبیعی هستند یا نیاز به اقدامات بیشتری دارد، و همچنین در مورد هرگونه ریسک یا نگرانی مرتبط با نتایج اطلاعات می‌دهند.
از هر ۱۰۰ زنی که این آزمایش را انجام داده، تقریبا ۹۸ نفر تستشان مثبت میشود. عبارت «نرمال» یعنی همه چیز در حالت طبیعی قرار دارد و کودک از شرایط سالمی برخوردار است. مثبت شدن نتیجه آزمایش یعنی جنین یکی از ناهنجاری‌ها یا اختلالات ژنتیکی را دارد و پزشک و مادر باید درباره ادامه بارداری تصمیم‌گیری کنند.
جواب آمنیوسنتز چند روزه اماده میشه؟
آماده شدن جواب تست آمنیوسنتز بسته به آزمایشگاه متفاوت خواهد بود اما به‌طور معمول جواب ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از تست آماده میشود. جواب آزمایش تست بلوغ شش جنین هم در حالت معمول تقریبا چند ساعت بعد از انجام این آزمایش آماده می‌گردد.
آیا جواب آمنیوسنتز قطعی است؟
جواب مثبت مبنی بر وجود مشکل ژنتیکی و ناهنجاری کروموزومی ممکن است قطعی نباشد و می‌توان آزمایش‌های تشخیصی بیشتری انجام داد تا به اطمینان قطعی رسید.
آمادگی قبل از آمنیوسنتز
اگر قبل از هفته ۲۰ بارداری باید تست آمنیوسنتز انجام دهید، احتمالا پر بودن مثانه در طی انجام آزمایش، برای حمایت از رحم مفید خواهد بود. قبل از شروع آمنیوسنتز مایعات بنوشید. ولی بعد از هفته ۲۰ بارداری، مثانه باید در حین انجام آمنیوسنتز خالی باشد تا احتمال آسیب و سوراخ شدن به حداقل برسد.
معمولا نیاز به اقدام خاصی برای آمادگی قبل از آمنیوسنتز نیست. قبل آزمایش نیازی به تغییر رژیم غذایی نیست. در برخی موارد پزشک توصیه می‌کند که مثانه پر باشد و چند ساعت قبل از آزمایش بیمار دفع نداشته باشد. چرا که معمولا آزمایش با مثانه پر راحت‌تر انجام میشود.
مراقبت های بعد از آمنیوسنتز
بهتر است بعد از انجام تست، مادر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه در کلینیک بماند. در مواردی ممکن است عوارضی مانند لکه بینی، آبریزش یا احتمال سقط جنین بعد آمنیوسنتز ایجاد شوند، بنابراین توصیه میشود که حداقل ۴۸ ساعت بعد تست در منزل استراحت کنید. زنانی که سابقه خونریزی یا سقط قبلی دارند بهتر است چند روز بیشتر استراحت کنند. از دیگر مراقبت های بعد از آمنیوسنتز عبارتند از:
- مصرف آنتی بیوتیک هر ۸ ساعت یکبار
- شیاف یا قرص برای جلوگیری از درد و انقباض رحمی با تجویز پزشک
- پرهیز از حمام تا ۴ روز بعد نمونه‌برداری
- رژیم غذایی سبک، کم حجم و مغذی تا یک هفته بعد از تست
- مصرف روزانه ۲ لیوان شیر و غذاهای آبکی بدون حبوبات
باید آمنیوسنتز انجام بدی؟ نگران عوارضش هستی؟ برای مراقبت بهتر مشاوره بگیر.
طرز خوابیدن بعد از آمنیوسنتز
پس از آمنیوسنتز، پزشک توصیه می‌کند فعالیت‌های فیزیکی شدید را محدود و تا حد امکان استراحت کنید. درد یا ناراحتی در قسمت شکم یا کمر، یا دردهای شبیه درد قاعدگی احتمالا بعد از آمنیوسنتز تجربه می‌شوند که طی دو روز اول برطرف خواهند شد. می‌توانید زیر پاها یا کمر از بالشت نرم استفاده کنید و ترجیحا به شکم نخوابید.
تغذیه بعد از آمنیوسنتز
واکنش بدن هر فرد بعد از آمنیوسنتز به خاطر تفاوت سیستم فیزیولوژی و بدنی، متفاوت خواهد بود. برای تغذیه مناسب بعد از تست حتما با پزشک خود مشورت و موارد زیر را رعایت کنید:
- مصرف غذاهای مایع و آبکی مانند سوپ و آش بدون حبوبات
- پرهیز از مصرف زعفران
- شیر و لبنیات کم چرب بخصوص پروبیوتیک‌ها
- اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل قهوه، چای و شکلات
- بهتر است بدون مشورت پزشک دمنوش گیاهی مصرف نکنید.
- تا چند روز بعد تست از غذاهای سرخ کردنی، فست فودها، کنسرو و غذاهای آماده پرهیز کنید.
شیاف پروژسترون بعد از آمنیوسنتز
در برخی موارد به خصوص زنانی که سابقه سقط دارند یا ریسک سقط جنین بالا است، پزشک مصرف شیاف پروژسترون بعد از آمنیوسنتز را تجویز می‌کند. حداقل تا ده شب بعد تست باید شیاف پروژسترون واژینال مصرف شود تا زمانی که لکه بینی به‌طور کامل متوقف گردد.
ترمیم کیسه اب بعد از آمنیوسنتز
در حالت معمول انتظار می‌رود که ۴ روز بعد از آمنیوسنتز نشت آب متوقف و فرایند ترمیم کیسه آب انجام شود.
استراحت بعد از آمنیوسنتز (بعد از آمنیوسنتز چند روز باید استراحت کرد؟)
توصیه میشود که بیمار حداقل ۲۰ دقیقه بعد تست استراحت کند. برای اینکه ریسک سقط جنین، عوارض احتمالی مانند لکه بینی یا نشت مایع به حداقل برسد و ترمیم کیسه آب بعد از آمنیوسنتز انجام شود، بهتر است حداقل تا ۳ روز بعد آمنیوسنتز بیمار در منزل استراحت کند.
عوارض آزمایش آمنیوسنتز
این روش تشخیصی معمولا برای شناسایی عوارض و اختلالات جنینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما همانند سایر روش‌های پزشکی، ممکن است عوارض و مشکلاتی داشته باشد:
- آسیب دیدگی جنین اگر تست زودتر از موعد در هفته‌های ۱۱ تا ۱۳ بارداری انجام شود.
- عفونت
- التهاب رحم (جفت)
- خونریزی و کبودی در منطقه وارد شدن آمپول (در ناحیه شکم)
- فشار خون بالا مانند پره‌اکلامپسی
- آسیب به جنین
- اختلالات در رحم، انقباضات، کمر درد، تنگی نفس و احساس ناراحتی
- سقط
- زایمان زودرس
- دیسترس تنفسی
- ناهنجاری‌های جسمی
متن انگلیسی:
Amniocentesis rarely causes harm to either the mother or her baby in the long term. Complications following amniocentesis are very rare
ترجمه متن:
آمنیوسنتز در درازمدت به ندرت به مادر یا جنین آسیب می‌رساند و عوارض بعد از آمنیوسنتز بسیار نادر هستند.betterhealth.vic.gov
آبریزش بعد از آمنیوسنتز
معمولا بعد از انجام تست مقداری مایع آمنیوتیک از واژن خارج میشود که به آن آبریزش یا نشت مایع آمنیوتیک می‌گویند. چند روز بعد از آمنیوسنتز، جداره رحم ترمیم شده، آبریزش برطرف شده و بدن به حالت اولیه برمی‌گردد.
چند روز بعد از آمنیوسنتز خطر سقط وجود دارد؟
آمنیوسنتز به‌صورت مستقیم باعث سقط نمی‌شود و ممکن است در اثر عفونت یا تحریک رحم ناشی از آزمایش خطر سقط به‌وجود بیاید. تا ۴۸ ساعت بعد از آمنیوسنتز خطر سقط، آبریزش و لکه بینی وجود دارد به‌خصوص در خانم‌هایی که سابقه سقط داشتند این ریسک بیشتر میشود.
هزینه آزمایش آمنیوسنتز
بسته به نوع آزمایش آمینوسنتز، هزینه متغیر است و از یک میلیون و پانصد هزار تومان شروع میشود. جهت اطلاع از هزینه آزمایش آمنیوسنتز بهتر است با متخصص مشورت کنید.
آزمایش سل فری بهتره یا آمنیوسنتز؟
آزمایش فری سل یا آزمایش سلول‌های جنینی آزاد و آمنیوسنتز دو آزمایش با ویژگی‌ها و کاربردهای خاص هستند که در جدول زیر این دو را باهم مقایسه می‌کنیم:
| بررسی تفاوت‌ها | فری سل | آمنیوسنتز |
|---|---|---|
| کاربرد | بررسی نمونه‌های سلولی جنین برای تشخیص اختلالات ژنتیکی | بررسی مایع آمنیوتیک جهت تشخیص عوارض و اختلالات جنینی |
| روش انجام | نمونه‌برداری از جنین با استفاده از آزمایش خون مادر یا آمنیوسنتز | جمع‌آوری نمونه مایع آمنیوتیک با وارد کردن سوزن در رحم |
| زمان انجام | در دوره‌های مختلف بارداری، معمولا هفته ۱۰-۱۲ بارداری | بعد از هفته پانزدهم بارداری |
| خطر عفونت | کمتر | ممکن است بیشتر باشد. |
| خطر سقط | نسبت به آمنیوسنتز ریسک سقط کمتر است. | ریسک بالاتری دارد. |
| هدف | ارائه اطلاعات ژنتیکی جامع درباره جنین | ارائه اطلاعات درباره اختلالات ژنتیکی و ناهنجاری‌ها |
| هزینه | ارزان‌تر | هزینه بالاتری دارد. |
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
آمنیوسنتز یک روش تشخیصی مهم و موثر در دوره بارداری است که با جمع‌آوری نمونه مایع آمنیوتیک، عوارض و اختلالات جنینی، اختلالات ژنتیکی، ناهنجاری‌های کروموزومی و بیماری‌های واگیر جنینی را شناسایی می‌کند. این تست باید بعد از هفته پانزدهم بارداری انجام شود تا ریسک و عوارض آن به حداقل برسد.
در کنار مزایای فوق‌العاده آن و شناسایی اختلالات ژنتیکی، خطر عفونت و سقط هم وجود دارد. البته با انتخاب پزشک متخصص و رعایت دستورات مراقبت قبل و بعد از آزمایش می‌توانید میزان عوارض را به حداقل برسانید. آمنیوسنتز با ارائه اطلاعات مفید در مورد جنین و وضعیت سلامت آن، به والدین فرصتی می‌دهد تا در صورت لزوم، تصمیم‌های بهتری درباره مراقبت و درمان جنین بگیرند.
قبل از انجام این آزمایش برای اطلاع از نحوه انجام آن و عوارض آمنیوسنتز حتما با دکتر زنان یا دکتر متخصص مامایی مشورت کنید. شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر زنان آنلاین و همچنین دکتر مامایی آنلاین وجود دارد.
مراقب سلامتی شماست!