۱۵ روش درمان آفتاب سوختگی در خانه به همراه علائم و عوارض آن

آفتاب سوختگی از عوارضی است که نور شدید آفتاب ایجاد می‌کند. اگر مدت‌زمان زیادی در نور مستقیم خورشید باشید، احتمالا بعد از چند ساعت علائم افتاب سوختگی را مشاهده خواهید کرد. این عارضه ممکن است اثرات دائمی روی پوست داشته باشد. حتی در تسریع پیری پوست تاثیر داشته و در سرطان پوست نقش دارد. اگر دچار آفتاب سوختگی شده‌اید و به دنبال راهی برای درمان آن هستید، در این مطلب همراه ما باشید. در ادامه توضیح می‌دهیم که علائم این عارضه چیست؟ چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است؟ چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟ آیا روش‌های خانگی در درمان آن تاثیری دارند؟ کدام پمادها و کرم‌ها در درمان آن تاثیر بیشتری دارند؟ چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد؟ اگر مدام دچار افتاب سوختگی می‌شوید، احتمال چه عوارضی وجود دارد؟

آفتاب سوختگی چیست؟

زمانی که بیش از حد در معرض اشعه ماورا بنفش خورشید قرار می‌گیرید، پوست به آن واکنش نشان داده و دچار آفتاب سوختگی می‌شوید. تابش مادون‌قرمز خورشید به‌صورت نور و گرما قابل‌تشخیص است. اما نمی‌توان تابش UV را احساس کرد. حتی در روزهای سرد و ابری این اشعه می‌تواند به پوست آسیب وارد کند.

آفتاب سوختگی یکی از انواع سوختگی است که در اثر اشعه ایجاد می‌شود. گاهی علائم آن خفیف بوده و در برخی مواقع این عارضه شدید است و به درمان پزشکی نیاز دارد. معمولا در کمتر از ۱۰ دقیقه بعد از قرارگرفتن در معرض آفتاب می‌توان علائم آن را مشاهده کرد. ۲ تا ۶ ساعت طول می‌کشد، پوست قرمز شود. باتوجه‌به شدت افتاب سوختگی ممکن است روزها یا هفته‌ها طول بکشد؛ این علائم بهبود پیدا کنند.

پیشگیری از آفتاب سوختگی بسیار مهم است. زیرا اگر این عارضه به طور مکرر تکرار شود، ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.

علائم آفتاب سوختگی

علائم آفتاب سوختگی باتوجه‌به شدت سوختگی متفاوت است. در آفتاب سوختگی خفیف معمولا علائم شامل موارد زیر می‌شود.

• التهاب پوست. این علامت در پوست سفید باعث قرمزی شده و در پوست‌های تیره کمتر دیده می‌شود.
• گرم‌شدن پوست هنگام لمس‌کردن
• درد، حساسیت و خارش
• تورم
• تاول‌های کوچک
• در آفتاب سوختگی شدید، علائمی مانند سردرد، حالت تهوع، تب و خستگی هم ممکن است مشاهده شود.

هر قسمت از بدن و صورت ممکن است دچار افتاب سوختگی شود. البته نواحی مانند صورت، لاله گوش و پوست سر بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. گاهی حتی ممکن است پوست زیر لباس یا چشم‌ها دچار سوختگی شوند. این علائم ممکن است چند ساعت بعد از قرارگرفتن در معرض نور خورشید ظاهر شوند.

در طول روند بهبودی ممکن است علائمی مانند پوسته‌پوسته شدن و خشکی پوست را مشاهده کنید. گاهی تغییرات طولانی‌مدت در رنگ پوست دیده می‌شود. این تغییرات به‌مرور از بین می‌روند.

التهاب پوست ناشی از آفتاب سوختگی در پوست سفید باعث قرمزی شده و در پوست‌های تیره کمتر دیده می‌شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

معمولا آفتاب سوختگی خفیف است و نیازی به مداخله پزشکی ندارد. اما اگر دچار علائم زیر شده‌اید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

• تاول‌های بزرگ
• تاول روی دست، صورت یا اندام تناسلی
• تورم شدید
• علائم عفونت مانند تاول با چرک
• تشدید درد
• سردرد و گیجی
• حالت تهوع
• تب و لرز
• بدتر شدن علائم
• درد چشم یا تغییرات بینایی

برای بررسی علائم آفتاب سوختگی به کدام دکتر مراجعه کنیم؟

اگر علائم آفتاب سوختگی شما شدید است یا به‌مرور بدتر می‌شود، باید برای بررسی علائم و درمان به دکتر پوست مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر پوست وجود دارد.

علت و عوامل آفتاب سوختگی

دو نوع اشعه ماورا بنفش از خورشید ساطع می‌شود که هر دو ممکن است پوست را بسوزانند. اشعه UVA به لایه‌های عمیق پوست نفوذ کرده و در طول زمان باعث آسیب به پوست می‌شود. میزان آسیب اشعه UVB سطحی‌تر بوده و منجر به افتاب سوختگی می‌شود.

عوامل زیر احتمال افتاب سوختگی را بیشتر می‌کنند.

• مدت‌زمان زیادی در آفتاب هستید.
• داروهای خاصی مانند داکسی سایکلین، رتینوئید، داروهای قلب مانند دیورتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مصرف می‌کنید. این داروها حساسیت به نور را افزایش می‌دهند.
• شدت نور ماورا بنفش خورشید باتوجه‌به زمان، پوشش ابر، ارتفاع و نزدیکی به خط استوا بیشتر شده است.
• نوع پوست و رنگ‌دانه‌ها (افراد با پوست سفید و موی قرمز بیشتر دچار این عارضه می‌شوند.)
• شناکردن یا اسپری‌کردن روغن روی پوست (احتمال سوختن پوست مرطوب زیر آفتاب نسبت به پوست خشک بیشتر است.)

تشخیص آفتاب سوختگی

پزشک با مشاهده ناحیه سوختگی می‌تواند افتاب سوختگی را تشخیص دهد. میزان آسیب به پوست، عمق آسیب و سایر علائم شدت آفتاب سوختگی را مشخص می‌کنند.

درمان آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی معمولا خفیف است و با درمان‌های ساده خانگی بهبود پیدا می‌کند. این درمان‌ها درد، سوزش و تورم را کاهش می‌دهند. اما اگر دچار تاول شده‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید. گاهی برای افتاب سوختگی شدید پزشک کرم کورتیکواستروئیدی تجویز می‌کند. اگر آفتاب سوختگی درجه سه باشد، نیاز است شخص در بیمارستان بستری شود. در مواقع نادر این عارضه نیاز به پیوند پوست دارد.

درمان خانگی آفتاب سوختگی

برخی روش‌های ساده در خانه می‌تواند به بهبود علائم آفتاب سوختگی کمک کند. درمان‌های خانگی درد، سوزش و تورم را کاهش می‌دهد و بهبود ناحیه سوختگی را تسریع می‌کنند. از مهم‌ترین اقدامات درمانی در خانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

۱. داروی مسکن مصرف کنید.

اگر مدت زیادی در آفتاب بوده‌اید و احتمال می‌دهید دچار این عارضه شوید، از داروهای مسکن بدون نسخه استفاده کنید. ایبوپروفن یا استامینوفن می‌توانند گزینه خوبی باشند. برخی داروهای مسکن ژلی هم وجود دارد که روی پوست مالیده شده و درد را تسکین می‌دهند.

۲. دمای پوست را پایین بیاورید.

یک حوله که با آب خنک مرطوب شده است، روی ناحیه سوختگی قرار دهید. اگر وان حمام دارید، آن را پر از آب خنک کرده و داخل آن حدود ۶۰ گرم جوش‌شیرین اضافه کنید. بهتر است برای کاهش علائم افتاب سوختگی در روز حدود ۱۰ دقیقه پوست خود را با هر روشی کمی خنک کنید.

برای کاهش علائم افتاب سوختگی در روز حدود ۱۰ دقیقه پوست خود را با هر روشی کمی خنک کنید.

۳. از مرطوب‌کننده یا لوسیون استفاده کنید.

برخی محصولات می‌توانند علائم این عارضه را کاهش دهند. لوسیون آلوئه‌ورا یا لوسیون کالامین گزینه خوبی است. برای تاثیر بهتر این ژل‌ها یا لوسیون‌ها را مدتی در یخچال بگذارید تا خنک شوند. دقت داشته باشید که محصولات حاوی الکل استفاده نکنید.

۴. آب زیاد بنوشید.

ممکن است سوختگی متوسط تا شدید پوست باعث کم‌آبی بدن شما شود. در این شرایط سعی کنید آب بیشتر بنوشید. همچنین گذراندن وقت زیر آفتاب می‌تواند باعث کم‌آبی بدن شود.

۵. تاول‌ها را فشار ندهید.

اگر به تاول دست نزنید و آن را باز نکنید، پوست بهتر ترمیم می‌شود. اگر تاول باز شده است، سعی کنید پوست اضافی را با قیچی تمیز جدا کنید. روی ناحیه سوختگی را با آب و صابون بشویید. بهتر است روی زخم پماد آنتی‌بیوتیک بزنید و روی آن باند استریل نچسب قرار دهید.

۶. داروی ضد خارش مصرف کنید.

در طول بهبودی افتاب سوختگی پوست شروع به لایه‌برداری می‌کند و دچار خارش می‌شود. برای درمان خارش از داروی آنتی‌هیستامین مانند دیفن‌هیدرامین استفاده کنید.

۷. از کرم دارویی بدون نسخه استفاده کنید.

اگر آفتاب سوختگی خفیف تا متوسط است، می‌توانید از کرم هیدرو کورتیزون ۱٪ استفاده کنید. کرم را ۳ بار در روز به مدت ۳ روز روی پوست آسیب‌دیده بمالید. بهتر است قبل استفاده، کرم را مدتی در یخچال نگه دارید تا خنک شود.

۸. در معرض آفتاب قرار نگیرید.

بهتر است تا زمانی که علائم آفتاب سوختگی از بین نرفته است، در معرض نور خورشید قرار نگیرید. بیرون از خانه حتما کرم ضدآفتاب استفاده کنید. برخی محصولات دارای ضدآفتاب و مرطوب‌کننده هستند. این محصولات گزینه خوبی در این شرایط است.

۹. فرآورده‌های کائین را مصرف نکنید.

فرآورده‌های کائین مانند بنزوکائین پوست را تحریک می‌کنند و باعث واکنش آلرژیک می‌شوند. این دارو برای یک بیماری نادر مربوط به کاهش اکسیژن خون تجویز می‌شود.

۱۰. درمان خارش بعد از آفتاب سوختگی

در طول روند درمان آفتاب سوختگی، پوست شروع به لایه‌برداری کرده و پوسته‌پوسته می‌شود. در این شرایط احتمالا خارش پوست خواهید داشت. در سوختگی خفیف تا متوسط، خارش بدن حدود یک هفته ادامه دارد. در این شرایط سعی کنید ناحیه آسیب‌دیده را نخارانید. زیرا پوست تحریک‌پذیر است. حمام‌کردن و استفاده از مرطوب‌کننده می‌تواند گزینه خوبی باشد. اگر خارش شما شدید است، داروهای آنتی‌هیستامین آن را کاهش می‌دهند.

۱۱. پماد آفتاب سوختگی بزرگسالان

یکی از بهترین پمادها برای آفتاب سوختگی خفیف تا متوسط کرم هیدرو کورتیزون ۱٪ است. این کرم را می‌توانید بدون نسخه تهیه کنید. پمادهای مرطوب‌کننده و ژل آلوئه‌ورا نیز برای درمان این عارضه توصیه می‌شوند.

۱۲. قرص برای آفتاب سوختگی

بعد از این عارضه ممکن است دچار درد و تورم شوید. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می‌توانند به کاهش این علائم کمک کنند. قرص آسپرین، استامینوفن و ناپروکسن از این دسته داروها هستند. به‌محض شروع درد یکی از این داروها را مصرف کنید. بعد از ۲۴ ساعت ممکن است تاثیر آنها خیلی کمتر شود.

۱۳. پماد هیدرو کورتیزون برای آفتاب سوختگی

پماد هیدرو کورتیزون ۱٪ و هیدرو کورتیزون ۲.۵٪ احتمالا جز اولین پمادها برای درمان این عارضه است. از این پماد می‌توانید سه بار در روز به مدت سه روز استفاده کنید. بهتر است قبل مصرف، آن را مدتی در یخچال قرار دهید.

۱۴. پماد آلفا برای آفتاب سوختگی

پماد آلفا یکی از انواع پمادهای سوختگی است. ضدالتهاب بوده و به ترمیم زخم کمک می‌کند. اگر دچار التهاب پوستی شده‌اید، می‌توانید از این پماد استفاده کنید. برای افتاب سوختگی شدید این کرم مناسب نیست. معمولا پزشک توصیه می‌کند، پماد آلفا سه بار در روز استفاده شود.

۱۵. پماد زینک اکساید برای آفتاب سوختگی

پماد زینک اکساید برای سوختگی‌های خفیف تا متوسط استفاده می‌شود. مواد این پماد از بهترین مواد ضدآفتاب است. این پماد اشعه UV را مسدود می‌کند. به همین دلیل احتمال سوختگی، آسیب به پوست و سرطان پوست را کاهش می‌دهد.

درمان آفتاب سوختگی کودکان

کودکان معمولا در معرض آفتاب سوختگی هستند. دوش آب سرد به تسکین علائم کمک می‌کند. همچنین می‌توانید از کمپرس سرد استفاده کنید. کودک باید مایعات بیشتر مصرف کند تا دچار کم‌آبی نشود. اگر ناحیه سوختگی درد دارد، طبق نظر پزشک داروی مسکنی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن به کودک بدهید.

به نقل از verywellfamily دررابطه‌با درمان آفتاب سوختگی کودکان:

از موادی که ممکن است پوست آفتاب‌سوخته را بدتر کند، اجتناب کنید. حمام آب گرم و لوسیون‌های حاوی بنزوکائین علائم را تشدید می‌کنند. مراقب باشید که کودک را در معرض نور خورشید قرار ندهید.

درمان سریع آفتاب سوختگی صورت

اگر صورت شما دچار افتاب سوختگی شده است، در اولین فرصت دوش آب سرد بگیرید. آب خنک در تسریع بهبودی تاثیر زیادی دارد. مرطوب‌کننده حاوی آلوئه‌ورا می‌تواند گزینه خوبی باشد. مصرف آسپرین یا ایبوپروفن به کاهش تورم، درد و قرمزی کمک می‌کند.

وازلین برای آفتاب سوختگی

یکی از اشتباهات استفاده از وازلین برای تسکین علائم سوختگی است. وازلین و سایر محصولات روغنی منافذ پوست را مسدود کرده و جلوی خروج عرق و گرما را می‌گیرد. همچنین احتمال عفونت پوست را افزایش می‌دهد. به‌هیچ‌وجه بعد از آفتاب سوختگی از وازلین استفاده نکنید.

‌اثر پودر بچه بر آفتاب سوختگی

پودر بچه در تسکین علائم این عارضه تاثیری ندارد. حتی گاهی ممکن است سوختگی را تشدید کرده یا باعث عفونت شود. بهتر است به‌جای آن از ژل یا کرم آلوئه‌ورا استفاده کنید.

آیا روغن زیتون برای آفتاب سوختگی خوب است؟

روغن‌زیتون دارای ترکیبات ضدالتهابی است و جز درمان‌های سنتی آفتاب سوختگی محسوب می‌شود. این روغن خشکی و لایه‌برداری پوست را کاهش می‌دهد. در نتیجه خارش بدن هم کمتر می‌شود. اگر روغن‌زیتون را با آلوئه‌ورا مخلوط کنید، نتیجه خیلی بهتر می‌شود.

برای درمان آفتاب سوختگی باید به کدام تیم پزشکی مراجعه کرد؟

معمولا افتاب سوختگی خفیف تا متوسط است و نیازی به اقدامات پزشکی ندارد. اما اگر سوختگی پوست شدید است و دچار تاول یا علائم شدیدتر شده‌اید، باید به متخصص پوست مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین دکتر پوست در هر جای ایران در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره آنلاین و تلفنی وجود دارد.

انواع آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی بر اساس میزان آسیب به پوست دسته‌بندی می‌شود. دو نوع اول بسیار رایج هستند.

• آفتاب سوختگی درجه یک: آسیب فقط به لایه بیرونی پوست (اپیدرم) وارد شده است. معمولا طی چند روز تا یک هفته بهبود پیدا می‌کند.
• آفتاب سوختگی درجه دو: لایه اپیدرم و درم پوست آسیب می‌بیند و تاول ایجاد می‌شود. احتمالا بهبودی کامل چند هفته طول می‌کشد و نیاز به اقدامات پزشکی است.
• آفتاب سوختگی درجه سه: این نوع آفتاب سوختگی بسیار نادر است. تمامی لایه‌های پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. گاهی انتهای اعصاب هم از بین می‌رود. نیاز به اقدامات اورژانسی دارد.

به نقل از clevelandclinic دررابطه‌با آفتاب سوختگی درجه سه:

مصرف داروهایی که پوست را نسبت به اشعه ماورا بنفش حساس‌تر می‌کنند، ممکن است به‌ندرت منجر به آفتاب سوختگی درجه سه شود. همچنین اگر ساعت‌های زیادی در نزدیکی خط استوا زیر نور خورشید بخوابید، ممکن است این عارضه اتفاق بیفتد. اما بیشتر سوختگی‌های درجه سه ناشی از آتش‌سوزی یا مواد شیمیایی است.

عوارض آفتاب سوختگی

آفتاب سوختگی در دفعات کم معمولا عوارضی نداشته و پس از چند روز تا چند هفته بهبود پیدا می‌کند. اما اگر مدام در معرض آفتاب شدید هستید و به طور مکرر دچار آفتاب سوختگی می‌شوید، باید بدانید که احتمال بروز عوارض زیر وجود دارد.

• پیری زودرس: آفتاب سوختگی مکرر روند پیری پوست را تسریع می‌کند. استحکام و خاصیت ارتجاعی پوست تضعیف می‌شود. چین‌وچروک‌ها عمیق شده و پوست خشک و خشن می‌شود. ممکن است روی پوست کک‌ومک یا لکه‌های تیره به وجود بیاید.
• ضایعات پوستی پیش سرطانی: این ضایعات پوستی به شکل لکه‌های خشن و پوسته‌پوسته دیده می‌شوند. بیشتر در قسمت‌هایی مانند سر، صورت، گردن و دست به وجود می‌آیند. احتمال دارد این ضایعات به سرطان پوست تبدیل شوند.
• سرطان پوست: نور مستقیم خورشید حتی بدون آفتاب سوختگی احتمال سرطان پوست به‌خصوص ملانوما را افزایش می‌دهد. اگر شخصی در کودکی یا نوجوانی دچار افتاب سوختگی شود، احتمال سرطان ملانوم در بزرگسالی بیشتر است.
• آسیب به چشم: تابش شدید UV می‌تواند به قرنیه آسیب بزند. همچنین باعث کدرشدن عدسی (آب‌مروارید) خواهد شد. این عارضه باعث احساس درد یا وجود شن در چشم می‌شود. موارد دیگری مانند جوشکاری، لامپ برنزه کننده و شکستن لامپ بخار جیوه هم ممکن است باعث آسیب به چشم شوند.

پیشگیری از آفتاب سوختگی

برخی اقدامات ساده احتمال آفتاب سوختگی را کاهش می‌دهند. هرزمان که از خانه خارج می‌شوید، حتی در روزهای ابری و سرد باید این نکات را رعایت کنید. دقت داشته باشید که نور UV در ارتفاعات شدیدتر است.

• سعی کنید از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعدازظهر در معرض آفتاب مستقیم نباشید. در این ساعات اشعه خورشید بسیار قوی است.
• از برنزه کردن زیر نور آفتاب خودداری کنید.
• حتما خارج از خانه از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. حتی در روزهای ابری هم ضدآفتاب و بالم لب را فراموش نکنید. SPF ضدآفتاب باید حداقل ۳۰ باشد.
• مراقب پوست نوزادان و کودکان خردسال زیر نور خورشید باشید. از کلاه لبه‌دار استفاده کنید. دقت داشته باشید که استفاده از کرم ضدآفتاب برای کودکان زیر ۶ ماه توصیه نمی‌شود.
• بیرون خانه از عینک‌آفتابی استفاده کنید.
• قبل از مصرف هر دارو یا لوازم‌آرایش مطمئن شوید که حساسیت به نور را افزایش نمی‌دهند.

سوالات متداول شما

اگر دچار آفتاب سوختگی شده‌اید و به دنبال راهی برای درمان آن هستید، احتمالا سوالاتی در مورد این عارضه دارید. به همین دلیل در ادامه تعدادی از سوالات پرتکرار شما را مطرح کرده و پاسخ آنها را ارائه داده‌ایم.

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک

آفتاب سوختگی عارضه شایعی است که کودکان و بزرگسالان را درگیر می‌کند. معمولا این عارضه خفیف تا متوسط است و کمتر از یک هفته علائم آن برطرف می‌شود. اما اگر علائم آن شدید است، باید به پزشک مراجعه کنید تا اقدامات لازم انجام شود. دقت داشته باشید که افتاب سوختگی مکرر سرعت پیری پوست را افزایش می‌دهد و ممکن است باعث سرطان پوست شود.

اگر سوختگی پوست خفیف تا متوسط است، می‌توانید با درمان‌های خانگی سرعت بهبودی را افزایش دهید. دوش آب سرد یا کمپرس سرد به کاهش التهاب و سوزش کمک می‌کند. کرم حاوی آلوئه‌ورا و مرطوب‌کننده در تسریع بهبودی تاثیر دارند. اگر درد دارید، از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. برای رفع خارش پوست نیز می‌توانید از داروی آنتی‌هیستامین استفاده کنید.

اگر علائم سوختگی شدید است یا به‌مرور بدتر می‌شود، باید برای بررسی علائم و درمان آن به دکتر پوست مراجعه کنید. شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین متخصصان پوست در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره تلفنی با دکتر پوست وجود دارد.

مراقب سلامتی شماست!