طب کار درباره حفظ سلامت کارکنان و امنیت محیط کار است. کارکنان سازمان‌ها و ادارات ممکن است حین انجام کار، آسیب ببینند یا به خاطر کار دچار بیماری یا مریضی شوند؛ در این صورت نیازمند مراقبت خاص بوده و واجد شرایط دریافت غرامت کارگری می‌شوند. در ادامه این مطلب با ما باشید تا بیشتر با طب کار، انواع آزمایشات طب کار و مزایای طب کار بیشتر آشنا شوید. برای انجام آزمایش‌های مربوط به آن می‌توانید از طریق سایت از متخصص عمومی مشاوره آنلاین یا حضوری دریافت کنید.
طب کار چیست؟
طب کار (Occupational Medicine) یک رشته تخصصی پزشکی است که به بررسی و مدیریت سلامت و ایمنی کارکنان در محیط کار می‌پردازد. هدف اصلی طب کار، حفظ و بهبود سلامت و کیفیت زندگی کارکنان است. طب کار شامل تشخیص، پیشگیری و درمان بیماری‌ها و آسیب‌های مرتبط با محیط کار است.
این پزشکان درک عمیقی از محیط کار، عوامل شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی در محیط کار و همچنین اثرات آنها بر سلامت انسان دارند. فعالیت پزشکان طب کار شامل ارزیابی سلامت قبل از استخدام، سنجش عوامل آسیب‌زا در محیط کار، ارائه مشاوره درباره ایمنی و بهداشت شغلی، مدیریت آسیب‌های حاد و مزمن مرتبط با محیط کار، ارزیابی و کنترل عوامل ریسک شغلی و اجرای برنامه‌های پیشگیرانه در محیط کار میشود.
آزمایشات طب کار شامل چیست؟
این آزمایشات، برای ارزیابی سلامت کارکنان و تشخیص اثرات محیط کار بر سلامت آنها انجام می‌شوند. آزمایشات شامل موارد زیر می‌شوند:
| آزمایش‌های طب کار | توضیحات |
|---|---|
| آزمایش فیزیکی | شامل بررسی عملکرد جسمانی و قابلیت‌های فیزیکی کارکنان مانند آزمون‌های تنفسی برای ارزیابی عملکرد ریه‌ها، تست قلبی برای ارزیابی عملکرد قلب و عروق، آزمون‌های عضلانی-اسکلتی برای ارزیابی مشکلات عضلانی-اسکلتی و آزمون‌های شنوایی و بینایی |
| آزمایشات خون و ادرار | شامل اندازه‌گیری نمونه‌های خون و ادرار و بررسی سطوح هورمون‌ها، شاخص‌های کبدی، کلیه‌ای و سایر شاخص‌های سلامت عمومی میشود |
| آزمون‌های سم‌شناسی | برای تشخیص و اندازه‌گیری مواد سمی در بدن کارکنان مانند سنجش سطوح فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم و آرسنیک در خون یا ادرار |
| آزمون‌های بیولوژیک | برای تشخیص عوامل بیولوژیکی مانند باکتری، ویروس‌ها و عفونت‌های مرتبط با محیط کار |
انواع آزمایش طب کار
انواع این آزمایشات عبارتند از:
- معاینات بدو استخدام
- معاینات دوره‌ای در طول کار یا معاینات ادواری
- معاینات بازگشت به کار بعد یک دوره طولانی
- معاینات تغییر شغل
- معاینات بازنشستگی یا ترک کار
معاینات زمان استخدام
معاینات زمان استخدام توسط تامین اجتماعی شامل موارد زیر می‌شوند:
- آزمایش خون: برای خواندن برگه آزمایش خون از پزشک عمومی مشاوره بگیرید.
- تست بینایی سنجی
- تست شنوایی سنجی
- تست تنفس
- نوار قلب
- معاینه توسط متخصص طب کار
باید قبل از استخدام آزمایش‌های طب کار بدی؟
برای انجام آزمایش همین حالا مشاوره بگیر.
معاینات دوره ای در طول کار
طی انجام معاینات ادواری در خصوص کارگران و کارمندان، روند سلامت شغلی با توجه به مخاطرات محیط کار مشخص میشود و پزشک متخصص طب کار بر اساس آن، اجازه ادامه کار در شغل مربوطه را صادر می‌کند. روند این معاینات شامل موارد زیر است:
- تشکیل پرونده و نظر کارشناس بهداشت حرفه‌ای
- معاینات جسمانی و تست‌های خاص برای سلامت کامل و قدرت بدنی
- تست اودیومتری
- تست اسپیرومتری برای تشخیص مشکلات تنفسی انسدادی مانند برونشیت مزمن و آسم
- تست اپتومتری برای بررسی و پایش وضعیت بینایی شامل تیزبینی، میدان دید، رنگ و عمق بینایی
- تست نوار قلب در معاینات دوره‌ای، تنها برای افراد بالای ۳۵ سال انجام میشود.
- آزمایشات خون در صورت درخواست کارفرما که شامل آزمایش CBC، آزمایش قند خون، چربی خون، آزمایش آنزیم‌های کبدی و تست اعتیاد میشود.
معاینات تغییر شغل
معاینات تغییر شغل در طب کار با هدف ارزیابی سلامت شغلی و اطمینان از تطابق فرد با شرایط کاری جدید انجام میشود. پس از انجام این معاینات، پزشک متخصص طب کار نظر خود را درباره ادامه کار در شغل جدید صادر می‌کند. این معاینات شامل موارد زیر می‌شوند:
- مصاحبه پزشکی و دریافت تاریخچه پزشکی کامل فرد
- معاینات جسمانی شامل اندازه‌گیری وزن، قد، فشار خون، ضربان قلب، معاینه عمومی بدن
- ارزیابی محیط کاری جدید
- توصیه‌های پزشکی شامل تغییرات در شغل، نیاز به آموزش‌های ایمنی و بهداشت حرفه‌ای، استفاده از تجهیزات محافظتی و سایر اقدامات مربوطه
معاینات بازگشت به کار بعد از دوره طولانی غیبت
استخدام کارمندی که پس از غیبت طولانی به دلیل مرخصی یا بیماری به کار برمی‌گردد، نیازمند ارزیابی توانایی بازگشت به کار است. این ارزیابی‌ها به منظور بررسی این موضوع انجام می‌شوند که در طول این غیبت طولانی، شرایط کارمند تغییر کرده باشد و آیا هنوز توانایی جسمی و روانی لازم برای انجام وظایف کاری را دارد یا خیر.
هر شغلی شرایط و نیازهای خاص خود را دارد. بنابراین، فردی که قصد استخدام در شغل جدید را دارد، باید آزمایشات مرتبط با شغل جدید خود را طی کند و مجددا صلاحیت خود را تایید کند. یکی از آزمایشات مهم در این زمینه، آزمایش اعتیاد است. مشکل اعتیاد، تاثیر بسیار مهمی بر رفتار و عملکرد افراد دارد.
در حال حاضر، وجود اعتیاد ممکن است مانع استخدام در بیشتر شغل‌ها شود، به ویژه در مواردی که نیاز به رانندگی یا کار با ماشین‌آلات وجود دارد. به طور معمول، آزمایش اعتیاد قبل از استخدام و در طی فعالیت شغلی از طریق نمونه‌های خون و ادرار اجباری انجام میشود.
معاینات تطابق با کار
معایناتی تطابق با کار به عنوان بخشی از معاینات تخصصی طب کار محسوب می‌شوند و با هدف تامین بازگشت مناسب فرد متاثر از حادثه یا بیماری (با شرایط شغلی و غیرشغلی) به کار مناسب با توانایی جسمی و روانی او، صورت می‌گیرند.
معاینات حین بازنشستگی
برای ارزیابی وضعیت کلی سلامت شغلی فرد، معایناتی انجام میشود که درباره عوامل زیان‌آور محیط کاری که ممکن است عوارضی دیررس یا طولانی‌مدت داشته باشند، اطلاعاتی ارائه می‌دهند. این عوامل شامل آزبست، سیلیس، پرتوهای یونیزان و سایر موارد مشابه می‌شوند. معاینات حین بازنشستگی به دلیل اهمیت ویژه ای که دارند، در خصوص این عوامل زیان‌آور محیط کاری صورت می‌گیرند.
تست اعتیاد طب کار شامل چیست؟
آزمایش ادرار برای تست اعتیاد، یک آزمایش ادرار معمولی است که برای اهداف استخدامی به کار می‌رود. این آزمایش عدم اعتیاد شامل تست تریاک و محصولات مشتق شده از آن، کوکائین، ماریجوانا، آمفتامین، متا آمفتامین، نیکوتین و الکل میشود. آزمایش ادرار ممکن است به عنوان بخشی از فرآیند استخدام برای درخواست‌کنندگان کار استفاده شود، یا به صورت تصادفی توسط کارفرمایان برای کارکنان با شرایط خاص مورد استفاده قرار گیرد.
آزمایش خون طب کار شامل چیست؟
در آزمایشات استخدامی اولیه و معاینات دوره‌ای، وضعیت سلامت عمومی فرد از طریق آزمایش خون جامع بررسی میشود. آزمایش خون طب کار به شاخص‌های خاصی بستگی دارد که با حرفه و شغل فرد مرتبط هستند. در این آزمایش، علاوه بر شاخص‌های معمول، تست‌های خاص و مختلفی نیز انجام میشود.
یکی از این تست‌ها آزمایش شمارش کامل خون (CBC) است که تعداد و کیفیت اجزای خون مانند گلبول‌های سفید و قرمز، پلاکت‌ها و هموگلوبین را تجزیه و تحلیل می‌کند. آزمایشات خون طب کار شامل موارد زیر میشود:
- شمارش سلول‌های خونی
- اندازه‌گیری سطح کلسترول
- محاسبه اوره خون
- بررسی آنزیم‌های کبدی
- بررسی سطح قند خون ناشتا
- اندازه‌گیری کراتینین
- اندازه‌گیری تری گلیسیرید
آزمون های پاراکلینیک طب کار
آزمون‌های پاراکلینیک طب کار برای بررسی و سنجش قدرت بینایی، شنوایی، تنفسی و روند بیولوژیک فرد انجام می‌شوند و عبارتند از:
- تست اسپیرومتری ریه (تست سلامت ریه)
- تست شنوایی سنجی یا اودیومتری
- آزمایش بررسی اختلال خواب
- بینایی سنجی
- بررسی وضعیت بیولوژیک فرد
طب کار چه کاری انجام میدهد؟
این موضوع، یکی از حوزه‌های نوظهور در علوم پزشکی است که هدف اصلی آن حفظ سلامت کارکنان در محیط کار، تشخیص بیماری‌ها و پیشگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار است. تمامی کشورهای عضو سازمان بین‌المللی کار و بهداشت جهانی این خدمات را برای کارکنان خود عرضه می‌کنند. از اهداف برجسته معاینات طب کار می‌توان به اطمینان از امنیت و سلامت محیط کار و بررسی اثرات ناخوشایند کار بر سلامت فرد اشاره کرد.
شناسایی زودهنگام بیماری‌های شغلی اهمیت زیادی دارد، زیرا به راحتی می‌توان بیماری‌هایی که به علت کار ایجاد می‌شوند، شناسایی کرد. با انجام اقدامات درمانی و پیشگیرانه مناسب، می‌توان جلوی پیشرفت بیماری‌ها را گرفت و از وقوع مشکلات جدی و غیرقابل درمان جلوگیری کرد.
طب کار چند ماه اعتبار دارد؟
این معاینات بعد از استخدام تا زمانی که محل کار تغییر نکند، اعتبار دارند. اما در صورت استخدام در محل کار جدید، باید مجدد معاینات طب کار بعد از استخدام را انجام دهید. در صورتی که تصمیم به تغییر محل کار برای یک مدت ۱ ماهه دارید، معاینات طب کار هنوز اعتبار دارند.
دلایل رد شدن در طب کار
یکی از دلایل رد شدن در این معاینات، وجود مشکلات پزشکی نامطلوب است که عملکرد مناسب در یک شغل خاص را محدود می‌کنند. به عنوان مثال، اگر فردی از بیماری‌های قلبی، تنفسی یا عصبی رنج ببرد، قابلیت انجام وظایف شغلی خود را از دست میدهد. دلایل دیگری که منجر به رد شدن در این معاینات می‌شوند عبارتند از:
- مصرف مواد مخدر یا الکل
- وجود مشکلات جسمی ناشناخته
- عدم تطابق با نیازهای شغلی (مانند داشتن توانمندی‌های بدنی یا مهارت‌های لازم)
- نتایج نامطلوب آزمایشات پزشکی
مجموعه‌ای از شرایط، بیماری‌های مزمن، مشکلات فیزیکی، مشکلات بینایی و شنوایی، مصرف مواد مخدر و مشکلات روانی می‌توانند دلایلی برای رد شدن در معاینات طب کار باشند.
نگرانی در طب کار رد بشی؟ برای مشاوره با پزشک کلیک کن.
مزایای طب کار
از مزایای ارائه این خدمات می‌توان به این موارد اشاره کرد:
- حفظ سلامت کارمندان و پیشگیری از بیماری‌های واگیردار
- نشان دادن اهمیت سلامت کارمندان و افزایش احساس رضایت و وفاداری کارمندان به سازمان
- بهبود روابط کاری و افزایش بهره‌وری در سازمان
- کاهش اختلالات در عملکرد و بهره‌وری
متن انگلیسی:
Makes it easier to communicate values. Improves identification of workplace stress. Helps in conflict management. Makes you even better at utilizing your strengths
ترجمه متن:
طب کار انتقال ارزش‌ها را آسان‌تر می‌کند. شناسایی استرس محل کار را بهبود می‌بخشد. به مدیریت تعارض کمک می‌کند. شما را در استفاده از نقاط قوت خود بهبود میدهد.anewtreatmentcenter
چه مراکزی به طب کار نیاز دارند؟
مراکز مختلف ازجمله سازمان‌ها و صنایع مختلف نیاز به این خدمات دارند:
- شرکت‌ها و سازمان‌ها
- کارخانه‌ها و صنایع تولیدی
- بیمارستان‌ها و مراکز درمانی
- صنایع معدنی و حفاری
- شرکت‌های حمل و نقل
هزینه طب کار
هزینه‌های معاینات ادواری طبق قانون تامین اجتماعی به عهده کارفرما است و کارمند یا کارگر وظیفه پرداخت آنها را ندارد. هزینه معاینات، سالیانه توسط انجمن طب کار ابلاغ میشود. هزینه معاینات بدو استخدام در سال ۱۴۰۲ برای افراد زیر ۳۵ سال، ۷۹۰ هزار تومان، و برای افراد بالای ۳۵ سال با آزمایش و نوار قلب معادل ۸۹۰ هزار تومان اعلام شده است.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
طب کار یک رشته تخصصی در حوزه بهداشت حرفه‌ای است که به حفظ و ارتقای سلامت و ایمنی کارکنان در محیط کار می‌پردازد. هدف اصلی این موضوع، شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات مرتبط با شغل و محیط کار است تا از بروز صدمات، بیماری‌ها و مشکلات سلامت جلوگیری شود و شرایط کار بهبود یابد. این کار به کارفرماها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا قوانین و مقررات بهداشت حرفه‌ای را رعایت کرده و به حفظ سلامت و ایمنی کارکنان اهمیت بدهند.
با استفاده از روش‌های ارزیابی خطر، مانیتورینگ سلامت کارکنان و ارائه آموزش‌های بهداشت حرفه‌ای، این موضوع به بهبود محیط کار و کاهش خطرات مرتبط با آن کمک می‌کند. طب کار، نقش مهمی در شناسایی و مدیریت بیماری‌ها و مشکلات سلامت حرفه‌ای دارد. با تشخیص زودهنگام بیماری‌های حرفه‌ای و ارائه درمان‌های مناسب، طب کار به بهبود سلامت کارکنان و افزایش بهره‌وری در محیط کار کمک می‌کند.
با توجه به اهمیت سلامت و ایمنی در محیط کار، درک صحیح از نیازها و الزامات طب کار برای سازمان‌ها و صنایع حیاتی است. توجه به مفاهیم و دستورالعمل‌های طب کار و همکاری با ارائه‌دهندگان مجرب و متخصص در این زمینه، می‌تواند بهبود و توسعه مستدام سلامت و ایمنی در محیط کار را تضمین کند.
این نوع از آزمایشات و معاینات نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و ایمنی کارکنان ایفا می‌کند و برای همه سازمان‌ها و صنایع حیاتی ضروری است. با رعایت استانداردها و دستورالعمل‌های طب کار، می‌توان از بروز حوادث و بیماری‌های حرفه‌ای جلوگیری کرده و محیط کاری سالم و امنی را فراهم کرد.
اگر در مورد طب کار سوالی دارید می‌توانید از دکتر عمومی مشاوره بگیرید. شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر عمومی آنلاین وجود دارد.
مراقب سلامتی شماست!