افیوژن مفصلی که به آن آب آوردن مفصل می‌گویند، تجمع مایعات در فضای داخلی مفصل است. مفاصل زانو، هیپ (باسن)، آرنج و مچ پا در حالت طبیعی حاوی مایعات هستند. زمانی که این مایعات بیشتر از حد معمول در مفصل جمع می‌شود، فرد دچار التهاب و ورم مفصلی خواهد شد. افیوژن مفصلی در افراد سالم و بدون بیماری کم و بدون نشانه ظاهر می‌شود، اما در حالت شدید، نشانه وجود بیماری است. از علل شایع آب آوردن مفصل زانو می‌توان به تروما، استفاده بیش از حد، عفونت، دلایل سیستمیک یا تغییرات آرتروز اشاره کرد. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با افیوژن مفصلی، انواع آن، علائم و عوارض آب آوردن مفصل بیشتر آشنا شوید. اگر علائم این عارضه را دارید، می‌توانید از طریق سایت با متخصص ارتوپدی مشورت کنید.
افیوژن مفصلی (آب آوردن مفصل) چیست؟
افیوژن مفصلی (Joint effusion) یا مفصل آماس کرده، زمانی روی می‌دهد که مایعات درون و اطراف مفصل بیش از حد لازم می‌شود. آب آوردن باعث شده که مفصل نسبت به سایر مفاصل بدن، بزرگ‌تر و متورم نشان دهد. مفاصل برای کار کردن نیاز به هماهنگی بین استخوان‌ها و بافت مفاصل دارند تا خم شوند، انعطاف‌پذیر باشند، بچرخند یا وزن بدن را تحمل کنند.
افیوژن مفصلی، حالتی است که مایعات یا به اصطلاح آب وارد این بافت‌ها می‌شود و مفاصلی مانند زانو و سایر مفاصل بزرگ مثل مچ پا، آرنج، شانه و لگن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
البته آب آوردن مفصل روی مفاصل کوچک از جمله مفاصل انگشتان دست و پاها و مچ دست هم اثر سو می‌گذارد. در حالت معمول، قدری مایع در بافت مفاصل وجود دارد که ترکیبی از خون، چربی، پروتئین و مایع سینوویال است. اما زمانی که میزان این مایعات در مفصل از حالت عادی بیشتر شود، فرد دچار تورم مفصل زانو یا به اصطلاح آب آوردن مفصل شده است و درد ایجاد می‌شود (درد مفاصل نشانه چیست؟).
انواع افیوژن مفصلی
آب آوردن مفصل نشانه التهاب مفصل است و به دو دسته عفونی (سپتیک) و غیرعفونی (آسپتیک) تقسیم می‌شود. آب آوردن مفصل ناشی از عفونت به عنوان التهاب مفصل سپتیک شناخته می‌شود. آب آوردن غیرعفونی مفصل هم ناشی از آسیب یا آرتریت است.
افیوژن مفصلی مچ پا چیست؟
افیوژن مفصلی مچ پا که به آن مچ پا متورم هم می‌گویند، در اثر تجمع بیش از اندازه مایعات داخل بافت‌های اطراف مفصل مچ پا ایجاد می‌شود. آب آوردن مفصل مچ پا که یکی از شایع‌ترین نوع افیوژن مفصلی است ممکن است به دلایل مختلفی ازجمله عفونت، تروما، یا استفاده بیش از حد از مفصل و فشار زیاد روی مچ پا (فعالیت جسمی سنگین) به‌وجود بیاید.
افیوژن مفصلی لگن چیست؟
مفصل لگن هم همانند مفاصل آرنج و زانو، کمی آب و مایعات داخل بافت‌های پیرامونش دارد. زمانی که آب زیادی اطراف مفصل لگن جمع شود باعث بروز افیوژن مفصلی لگن و ورم آن می‌شود. مدت زمان بهبودی بیمار از افیوژن مفصلی لگن به علت اصلی ایجاد بیماری بستگی دارد. علت درد لگن سمت چپ یا در سمت راست می‌تواند این بیماری باشد.
اگر یکی از استخوان‌های اصلی مفصل شکسته باشد، احتمالا چند هفته تا چندماه درگیر افیوژن مفصلی لگن هستید. در صورتی که آب آوردن مفصل به‌خاطر آرتروز باشد، احتمالا بیمار تا آخر عمر باید مفاصل متورم را تحمل کند.
افیوژن مفصلی شانه چیست؟
آرتروز، روماتیسم، عفونت یا نقرس از علل شایع ایجاد افیوژن مفصلی هستند. آسیب دیدگی و جراحت مانند شکستگی و پیچ خوردن دست هم می‌تواند باعث افیوژن مفصلی شانه شود و علت شانه درد این عارضه است. در چنین شرایطی که بافت بین مفصلی شانه، آب می‌آورد، بیمار باید تا حد امکان از شانه‌هایش کمتر استفاده کند.
افیوژن مفصلی هیپ
مفصل هیپ از جمله مفاصل بزرگ و اصلی بدن است که به شدت پتانسیل آب آوردن دارد. درد، قرمزی، ورم و کاهش توانایی حرکت و جابجایی از نشانه‌های شایع تشکیل مایعات زیاد در مفاصل هستند. در صورت ابتلا به افیوژن مفصلی هیپ، آن ناحیه احساس گرما و داغی دارد و باعث درد در کشاله ران، باسن یا پایین کمر و سختی در راه رفتن می‌شود.
افیوژن مفصلی زانو چیست؟
تجمع مایعات در فضای خالی بین مفصل و بورس‌های مفصلی را افیوژن مفصلی زانو یا آب آوردن زانو می‌گویند که باعث درد و فشار در ناحیه زانو شده و امکان درست راه رفتن را از بیمار می‌گیرد (زانو درد نشانه چیست؟). خالی کردن آب اضافی باعث کاهش فشار، تسکین درد و بهبود حرکت مفاصل می‌شود. در برخی موارد، بعد از تخلیه آب اضافی زانو، از داروهای تزریقی برای درمان التهاب تاندون یا بورسیت استفاده می‌کنند.
افیوژن مفصلی خفیف چیست؟
در افیوژن مفصلی خفیف میزان التهاب و ورم کم است و معمولا علائم و نشانه‌ای ندارد. حالت پفی و متورم مفصل با درد و کشیدگی همراه خواهد بود و در اثر عفونت، ضربه، تروما، بیماری یا تغییرات آرتروز در مفاصل کوچک ایجاد می‌شود.
افیوژن مفصلی شدید
در افیوژن مفصلی شدید، بیمار با التهاب، تورم و درد شدید مفصل و اطراف آن مواجه می‌شود که به خاطر تجمع بیش از اندازه مایعات است. نوع شدید آب آوردن مفصل می‌تواند نشانه وجود بیماری باشد و باید حتما به پزشک مراجعه کنید. جراحات ترومایی و بیماری‌های مختلفی می‌توانند باعث بروز افیوژن مفصلی شدید شوند. آماس، کشیدگی و سفتی مفصل تا حدی که خم شدن غیرممکن یا همراه با درد زیاد باشد از نشانه های آب آوردن مفاصل در حالت حاد هستند.
علائم افیوژن مفصلی (نشانه های آب آوردن مفاصل)
در صورتی‌که میزان آب و مایعات اطراف مفاصل از حد معمول و طبیعی بیشتر شود، به اصطلاح فرد با عارضه آب آوردن مفصل مواجه شده است که با علائم زیر همراه است:
- درد
- دشواری در حرکت دادن مفاصل
- تب
- احساس سنگینی در مفاصل
- قرمزی
- کشیدگی و سفتی مفاصل
- از بین رفتن خاصیت انعطاف‌پذیری
- گرم و داغ شدن پوست
مفاصلت آب آورده و درد شدیدی داری؟
برای شروع درمان از متخصص نوبت بگیر.
علت افیوژن مفصلی
دلایل مختلفی برای آب آوردن مفاصل بزرگ و کوچک وجود دارند که برخی از علل شایع آن عبارتند از:
| علل | توضیحات |
|---|---|
| عفونت | وقتی میکروب‌ها مانند باکتری‌ها وارد مفصل شوند، می‌توانند باعث التهاب و تجمع مایع شوند. |
| التهاب | واکنش طبیعی بدن به آسیب دیدگی یا بیماری است که می‌تواند منجر به تجمع مایع و تورم در مفصل شود. |
| فشار شدید و استفاده بیش از حد از مفصل | استفاده مکرر و شدید از مفاصل، مثل آنچه در ورزشکاران دیده می‌شود، می‌تواند منجر به آسیب دیدگی مفصل و تجمع مایع شود. |
| تروما و آسیب جسمی | ضربه یا آسیب مستقیم به مفصل، مانند شکستگی یا پیچ خوردگی، می‌تواند باعث خونریزی داخلی و تجمع مایع در مفصل شود. |
| آرتروز | فرسودگی مفصل که با افزایش سن شایع‌تر است، می‌تواند باعث التهاب و تجمع مایع شود. |
| سن بالا | با افزایش سن، بافت‌های مفصلی تضعیف شده و مستعد آسیب دیدگی و التهاب می‌شوند که این امر منجر به تجمع مایع می‌گردد. |
| دیابت | دیابت می‌تواند به عروق خونی آسیب رسانده و جریان خون را کاهش دهد، که این عوامل می‌توانند به التهاب و آب آوردن مفاصل کمک کنند. |
| مصرف دخانیات و مواد مخدر | این عوامل می‌توانند به سیستم عروقی آسیب رسانده و التهاب را تشدید کنند، که هر دو می‌توانند منجر به تجمع مایع در مفاصل شوند. |
| سابقه جراحی مفصل | جراحی مفصل می‌تواند باعث ایجاد تغییراتی در ساختار و عملکرد مفصل شود که منجر به تجمع مایع و تورم می‌گردد. |
| تعویض مفصل | در مواردی که مفصل تعویض شده باشد، ممکن است بدن واکنش التهابی نشان دهد یا مفصل مصنوعی به درستی جا نیافته باشد، که هر دو می‌توانند به تجمع مایع منجر شوند. |
تشخیص افیوژن مفصلی
تشخیص افیوژن مفصلی به این بستگی دارد که کدام یک از مفاصل بدن دچار این عارضه شده باشند. هر چند که بهترین و اصلی‌ترین روش درمان آب آوردن مفاصل، آسپیراسیون یا تخلیه مایعات اضافی و نمونه‌گیری است، اما این روش برای تمام مفاصل امکان‌پذیر نیست مانند مفصل هیپ. روش‌های تشخیص افیوژن مفصلی عبارتند از:
- معاینه جسمی و بررسی میزان انعطاف‌پذیری مفصل: بیماری که دچار این عارضه مفصلی شده باشد نمی‌تواند مفاصلش را خم یا راست کند.
- تورم حاد، قرمزی شدید همراه با عدم تحمل وزن
- تورم تدریجی در بلند مدت
- سونوگرافی
- سی‌تی اسکن
- ام آر آی
- نمونه‌گیری مایعات مفصلی با آسپیراسیون
درمان افیوژن مفصلی چیست؟
علت ایجاد این عارضه که باعث آب آوردن مفصل شده است، نوع درمان را تعیین می‌کند. در بیشتر موارد، زمانی که علت تورم مفصل درمان شود، التهاب و ورم نیز برطرف خواهد شد. درمان افیوژن مفصلی نیازمند مدیریت علائم است. شایع‌ترین روش‌های درمان افیوژن مفصلی عبارتند از:
- آنتی بیوتیک
- آرتروسنتز که در آن پزشک مایع سینوویال را از مفاصل تخلیه می‌کند.
- داروی کلشی‌سین (Colchicine) برای افرادی که به‌خاطر نقرس دچار آب آوردن مفصل شدند.
- داروهای استروئیدی به‌صورت خوراکی یا تزریقی
درمان افیوژن مفصلی با دارو
دارو درمانی یکی از روش‌های درمان آب آوردن مفصلی است که باعث کاهش درد، التهاب و تورم در مفاصل می‌شود. هر چند که برای درمان افیوژن مفصلی با دارو حتما باید با پزشک متخصص مشورت کنید، اما مصرف داروهایی مانند ناپروکسن و استامینوفن برای کاهش درد زانو یا سایر مفاصل مفید هستند. از پمادهای موضعی نیز می‌توان برای درمان این عارضه استفاده کرد.
درد و تورم مفاصلت زیاد شده؟ می‌خوای از دارو استفاده کنی؟ با دکتر مشورت کن.
درمان افیوژن مفصلی زانو
روش‌های تجویزی پزشک برای درمان افیوژن مفصلی زانو عبارتند از:
- استراحت دادن به پا و عدم فشار زیاد
- کمپرس سرد روی زانو
- گذاشتن بالشت یا تکیه‌گاه زیر زانو
- بالا نگه داشتن پاها حین خواب
- استفاده از عصا برای تقسیم فشار و وزن بدن روی مفصل زانو
- کاهش وزن تا فشار کمتری به زانوها بیاید، به‌خصوص در بیماران مبتلا به آرتروز
- انجام ورزش‌های سبک با شدت کم مانند یوگا، شنا و تای‌چی
درمان خانگی افیوژن مفصلی
هرچند برای درمان افیوژن مفصلی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید، اما در موارد افیوژن مفصلی خفیف می‌توانید از درمان خانگی هم کمک بگیرید:
- کمپرس گرم
- کمپرس سرد
- متعادل نگه داشتن وزن جهت کاهش فشار به مفاصل
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
متن انگلیسی:
Resting your joint effusion might help it heal. Try taking weight off your joint and use a mobility aid like a cane
ترجمه متن:
استراحت دادن به افیوژن مفصل می‌تواند به بهبود آن کمک کند. سعی کنید وزن بدن را از روی مفصل بردارید و از کمک حرکتی مانند عصا استفاده کنید.my.clevelandclinic
درمان سنتی آب آوردن مفصل
در ادامه، برخی از روش‌های متداول درمان سنتی آب آوردن مفاصل بدن را آورده‌ایم؛ البته بهتر است قبل از امتحان کردن روش‌های درمان سنتی، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید:
- مکمل‌های گیاهی مانند زنجبیل، کرفس و گیاهانی که خصوصیات ضد التهابی دارند می‌توانند التهاب، درد و ورم مفاصل را کم کنند.
- مصرف مکمل‌های حاوی موادی مانند گلوکوزامین و کندروئیتین سولفات
- تغییرات در سبک زندگی
- حفظ وزن سالم
- انجام تمرینات انعطاف‌پذیری
- ماساژ و تمرینات فیزیوتراپی
درمان قطعی افیوژن مفصلی
خوشبختانه، در بیشتر موارد می‌توان افیوژن مفصلی را برطرف نمود. البته اگر به خاطر بیماری حاد و مزمنی مانند آرتروز، فرد دچار معضل آب آوردن مفصل شده باشد، ممکن است درمان قطعی نباشد. بسته به علت ایجاد افیوژن مفصلی، ممکن است درمان قطعی باشد یا اینکه تا آخر عمر همراه بیمار باقی بماند.
درمان افیوژن مفصلی چقدر طول میکشد؟
اطلاع از اینکه درمان افیوژن مفصلی چقدر طول میکشد، به علتی که باعث آب آوردن مفصل شده بستگی دارد. در صورتی که یکی از استخوان‌های اصلی مفصل بشکند، درمان افیوژن مفصلی در آن بیمار، چند هفته تا چندماه طول میکشد.
متن انگلیسی:
If you have joint effusion because of osteoarthritis, you might deal with swollen joints for your lifetime
ترجمه متن:
اگر به دلیل آرتروز افیوژن مفصل دارید، ممکن است در طول زندگی با مفاصل متورم مقابله کنید.my.clevelandclinic
عوارض افیوژن مفصلی
از عوارض شایع افیوژن مفصلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد
- کشیدگی و سفتی مفاصل
- از بین رفتن خاصیت انعطاف‌پذیری مفاصل
- ورم خفیف تا شدید
- نشانه‌های التهابی مانند قرمزی و داغ شدن پوست
- سفتی اطراف مفصل
پیشگیری از آب آوردن مفصل
اقدامات لازم برای پیشگیری از افیوژن مفصلی عبارتند از:
- حفظ فعالیت جسمی و ورزشی سبک و ملایم مانند پیاده‌روی و شنا
- پرهیز از حرکات ناگهانی مفاصل
- اجتناب از دویدن شدید
- پرهیز از انجام حرکات تکراری
- متعادل نگه داشتن وزن در محدوده طبیعی
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر
افیوژن مفصلی، حالتی است که میزان حجم مایعات داخل بافت اطراف مفاصل بیشتر شده و باعث ورم و التهاب مفاصل زانو، شانه، مچ پا یا باسن و لگن می‌شود. با مشخص شدن علت آب آوردن مفصل، می‌توان روش‌های درمان مناسب جهت بهبود و کاهش ورم را پیدا کرد. برای درمان می‌توانید از روش‌های خانگی هم کمک بگیرید.
در برخی موارد، آب آوردن مفصل ممکن است نشانه آسیب دیدگی، عفونت، آرتروز یا بیماری دیگری باشد. پوست متورم و پف‌دار، ظاهر زیبایی ندارد، به‌خصوص اگر علت این ورم را ندانید. در صورت مشاهده علائم و عدم بهبودی، حتما به دکتر متخصص ارتوپد مراجعه کنید. عدم مراجعه به‌موقع به پزشک متخصص، می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی به‌دنبال داشته باشد.
شما می‌توانید از طریق سایت با بهترین پزشکان در ارتباط باشید. در علاوه بر سیستم تعیین وقت حضوری امکان مشاوره دکتر ارتوپد آنلاین وجود دارد.
مراقب سلامتی شماست!